از اگزما چه می دانید؟

اگزما یا درماتیت اتوپیک یک بیماری مزمن پوستی است که در پی ابتلا به آن؛ پوست دچار التهاب، خارش و تحریک می‌شود و به نظر می‌رسد که بیشتر روی صورت، دست ها و پاها به وجود می‌آید اما می‌تواند روی هر نقطه دیگری از بدن نیز ایجاد شود که گاه به شکل تاول، جوش چرکدار، کورک و بثورات چرکی پوست خود نمایی کند. که در بیشتر موارد علت ایجاد آن مشخص نیست.

به جز درماتیت تماسی، که میتوان علت آن در پاره ای از موارد مشخص نمود، بیشتر علل ایجاد اگزما نامشخص باقی مانده.

نشانه های اگزما

در مجموع قرمزی؛ ادم و تاول های ریز از خصوصیات تمام بثورات حاد اگزمایی است.

زمانی که ضایعات “تحت حاد” می‌شوند، آرام آرام فروکش می‌کنند.

در موارد مزمن،ضایعات،خشک شده و ضخامت پوست افزایش مییابد،خطوط پوست برجسته میگردد ومیزان رنگ دانه های پوست افزایش می‌یابد.

در قسمت هایی که اگزما وجود دارد رنگ پوست تیره تر می‌شود.

خارش و سوزش در تمام مراحل بثورات دیده می‌شود که باعث خراشیدگی و در نتیجه عفونت باکتریال ثانویه می‌شود.

انواع اگزما

سه نوع از انواع اگزما که تا حدودی عوامل خارجی در تشدید و تضعیف آن موثر است؛ شامل:

• اگزمای تماسی
• اگزمای اتوپیک
• اگزمای سبورئیت

اگزما تماسی یا درماتیت تماسی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

الف) آن دست از اگزماهای تماسی، که در تماس اول با مواد ایجاد می شوند و در تمام افراد ضایعات اولیه آن به یک شکل ظاهر می شوند. اینگونه مواد شامل بعضی از مواد شیمیایی مانند اسیدها و الکالین ها است که باعث ایجاد تاول و ادم (ورم) در ناحیه تماس می‌شود.

علائم شبیه یک سوختگی می باشد اما در تماس های مکرر و طولانی مدت با یک ماده تحریک کننده ضعیف‌تر ( مثل مواد شوینده و حلال ها) یک اگزمای تدریجی در افراد ظاهر ایجاد می‌کند که به صورت خشکی و افزایش ضخامت پوست، التهاب مزمن و خارش بوده و در نتیجه عفونت ثانویه بروز می‌کند.

دراین نوع درماتیت؛علائم معمولا،درمحل تماس با مواد ایجاد می‌شود (بیشتر دستها و اندامی که در ماس بامواد است).

ب) در نوع دوم؛ درماتیت تماسی که نوعی افزایش حساسیت تاخیری است به وسیله آلرژن ها و تحریک کننده‌ها ایجاد می شود و ممکن است در تماس اول با ماده تغییری رخ ندهد بلکه پس از هفته ها یا سالها و بعد از تماس با مواد تحریک کننده ایجاد شود یعنی در تماس ها، ابتدا افراد حساس شده و تماس مجدد با این مواد؛ در عرض 48 ساعت باعث ایجاد اگزما می‌شود.

دراین موارد فرد مبتلا میپرسد؛که من مدت ها از این مواد استفاده میکردم پس چرا حالا دچار ضایعه شده ام؟!

این همان افزایش حساسیت تاخیری هست.

از مواد شیمیایی دیگری که می توان نام برد موارد ذیل است:

• مواد پلاستیکی، اسپری های مو که ممکن است سبب ادم پلک ها شوند.
• رژ لب ها، که بیشتر لب تحتانی را تحریک می کنند.
• لاک های ناخن و پاک کننده های لاک(ممکن است در اثرتماس ناخن باصورت به ایجاد التهاب در صورت هم بیانجامد.)
• کرم های بی رنگ کننده که بیشتر در افراد با پوست تیره باعث تحریک می شوند. در ابتدا باعث کمی بی رنگ شدن پوست و به تدریج باعث ایجاد التهاب و بثورات و متعاقب آن، خود این مواد باعث افزایش رنگدانه در پوست می شود.
• داروها؛ مثل انواع قطره های چشمی که از گروه سولفانامیدها هستند.
• بی حس کننده های موضعی.
• بعضی از آنتی بیوتیک های موضعی مانند نئومایسین.
• گیاهان و سبزیجاتی مثل کرفس، گوجه فرنگی، پوست پرتقال، سیر، پیاز و موارد دیگر مثل انبه.
• تماس با چوب خصوصا در افرادی که در جنگل یا صنایع چوب بری کار می‌کنند.

 

مدت و شدت ضایعات اگزما به تعداد دفعات و میزان و مدت تماس با مواد و همچنین به میزان حساسیت خود فرد و تکرار تماس که به مزمن شدن ضایعات منجر می شود، بستگی دارد.

بایدتوجه داشت که مهمترین مسئله يافتن ماده اي است که حساسيت ايجاد ميکند و بايد ازآن پرهيز نمود.

براي رفع التهاب در موارد حاد و تحت حاد بيماري، استفاده از ضدالتهاب هاي استروئيدي که توسط متخصص پوست توصيه مي شود مفید است.

استفاده از مرطوب کننده هاي مناسب (که خود باعث تحريک و اگزما نشوند) در تمامي مراحل درمان مفيد می‌باشد.

اگزمايي سبورئيک است که در فصول سرد سال تشديد مي شود، بيشتر به صورت مزمن بوده و همراه با قرمزي و پوسته هاي چرب (در مناطقي از پوست بدن که چرب مي باشد) ظاهر می‌شود. در سنين بلوغ و ميانسالي بيشتر ايجاد می‌شود.

اگزماي سبورئيک

اگزماي سبورئيک در مردان بيشتر از زنان شايع است و همراه با عفونت دستگاه تنفسي و عواملي مثل چاقي، بيماري هاي ناتوان کننده، رژيم حاوي کربوهيدرات و چربي زياد تشديد می‌شود.

در بيماران مستعد به آکنه نيز بيشتر ديده می‌شود.

 

• 

• علائم و نشانه های اگزماي سبورئيک

بيشتر نواحي پوشيده از مو،صورت،اطراف گوشها، کانال گوش، بين دوسينه، کتف، کشاله ران و زيربغل را درگير ميکند.

در پوسته هاي چرب و شوره، همراه با قرمزي و خارش وجود دارد که به نواحي اطراف گوش و کانال گوش هم کشيده می‌شود.

در ناحيه صورت؛گونه ها،کناره بيني،ابروها و نواحي ريش درگيرست و با افزايش چربي پوست و قرمزي،پوسته هاي چرب ديده مي‌شود.

دوره بيماري، مزمن و عودکننده است، همراه با افسردگي و استرس افزايش مي يابد و بخار آب و سونا باعث تشديد اگزماي بيماران می‌شود.

بيماران پس از حمام احساس خشکي شديد پوست و کشيدگي پوست کرده ولي چرب کردن پوست اين خشکي را رفع نمي کند. خارش نيز وجود دارد.

در نوزادان از بدو تولد، پوسته هاي چرب چسبيده به سر و قرمزي گونه ها ديده می‌شود.

• درمان اگزماي سبورئيک

به طور کلي کم کردن ترشح چربي در نوزادان شستشوي مرتب سر و صورت با شامپوهاي مناسب راه درماني ميباشد.

مصرف لوسيونها و شامپوهاي مناسب پوست هاي چرب،که توسط متخصص پوست تجويز ميشود جهت درمان افرادبزرگسال مناسب است.

فقط اين نکته بايد يادآوري شود که؛ اين اگزما عودکننده ومزمن ميباشد و ممکنست همراه با استرس شوره سر تشديديابد.

قارچ ها؛روي پوسته هاي چرب اين بيماران رشدکرده و از اين جهت درمانهاي ضدقارچ موضعي در اين بيماران کارساز ميباشد.

 

 اگزماي اتوپيک

نوعي از اگزماست که بيشتر در افراد با سابقه فاميلي بيماري هاي آلرژيک مثل آسم، تب يونجه و کهير ايجاد مي شود. ۷۰ درصد بيماران مبتلا  به به درماتيت اتوپيک سابقه اين بيماري را در افراد فاميل خود ذکر مي کنند. اين نوع اگزما، در هر دو جنس ديده مي شود.

• علائم و نشانه های اگزماي اتوپيک

پوست افراد مستعد به اين اگزما خشک و تحريک پذير بوده و وقتي روي پوست اين افراد خراشي سطحي ايجاد کنيم ابتدا آن محل سفيد شده و سپس يک خط قرمز به جاي مي ماند.

آب و هوا در تشديد اين بيماري موثر است به طوريکه درفصل بهار و پاييز بيماري اين افراد تشديد ميشود.

اين بيماري در دوره هاي مختلف زندگي به صور مختلف خود را نشان مي دهد.

به طور معمول در شيرخواران پس از ۴ ماهگي به صورت قرمزي صورت، پيشاني، گونه ها، قسمت پايين چانه و ناحيه سر بروز مي کند، ولي اطراف دهان مبتلا نمي شود. در موقع تولد اگزما ديده نمي شود. بثورات قرمز ظريف بتدريج آبدار شده، سپس روي آن ها دلمه هاي کوچک ميبندد و ممکن است ضايعات به قسمت بالا تنه و ناحيه باسن و اندام ها گسترش يابد. خارش شديد بوده و در خواب شيرخوار اختلال ايجاد ميکند. اين اگزما هنگام دندان درآوردن کودک و عفونت هاي تنفسي تشديد مي شود.

در کودکی:

اگزماي اتوپيک همزمان با رشد کودک،به قسمتهايي از بدن مثل چينهاي آرنج، زانو و مچ دست وپا محدود ميشود.

ابتدا ضايعات قرمز رنگ و خارش دار بوده و بعد به صورت خشکي پوست ظاهر مي شوند و در اثر خارش، پوست ضخيم مي شود. در موارد مزمن، پوست ناحيه مبتلا تيره و چرمي شکل مي شود.

در بزرگسالان:

اگزما در نواحي پيشاني و پلک ها، اطراف گردن و مچ دست و پا وجود دارد.

اين افراد مستعد ابتلا به عفونت هاي پوستي و کاتاراکت (آب مرواريد) مي باشند.

جهت درمان اين افراد، درمان عفونتهاي تنفسي و عفونتهاي ثانويه باکتريال پوستي و درمان خشکي پوست از اهميت برخوردار است.