پدیده داون و اثر سوموگی چیست؟
گاهی علت بالاتر رفتن سطح گلوکز خون در هنگام صبح، اثر سوموگی «somogyi effect» است. گاهی هم علت آن به پدیده داون مربوط می‌شود.
پدیده داون (Dawn)
بدن برای بیدار شدن، خود را با ترشح هورمون‌های مختلفی آماده می‌کند. ابتدا؛ کورتیزول، هورمون رشد، اپی نفرین و نوراپی نفرین، بین ساعات 4 تا 6:30 صبح ترشح می‌شود. این پروتئین‌ها جزء هورمون‌های استرسی هستند. ممکن است شنیده باشید که آن‌ها در پاسخ‌های “جنگ و گریز” بدن درگیر هستند. این پاسخ برای بدن بی خطر و سودمند است و با هدف افزایش انرژی برای تحرک رخ می‌دهد.
افزایش قند خون، کار اصلی این هورمون‌ها است. اگر شما انرژی کافی نداشته باشید، توانایی پاسخ‌گویی به کارهای پر انرژی را نیز نخواهید داشت. پس از این که هورمون‌های استرسی ترشح شدند، حدود ساعت 5:30 صبح قندخون شروع به افزایش می‌کند. البته باید در نظر داشت که؛ پاسخ افراد سالم با افراد دیابتی در این شرایط متفاوت است. درافراد سالم همزمان با افزایش قندخون، هورمون انسولین نیز برای کاهش آن و ورود قندخون به سلول‌ها افزایش می‌یابد اما در افراد دیابتی نوع دو، که وابسته به انسولین هستند این وضعیت رخ نمی‌دهد. به همین دلیل، نبود انسولین کافی در این شرایط موجب افرایش قند خون آن‌ها می‌شود.
اثر سوموگی (Somogyi)
اثر سوموگی؛ افزایش قند خون واکنشی نیز نامیده می‌شود. به طور معمول با افت قند خون حدود ساعت 3 شب و به دنبال آن افزایش تدریجی تا صبح همراه می‌باشد. در واقع این شرایط برای جبران افت قند خون و پیشگیری از بروز وضعیتی خطرناک در بدن رخ می‌دهد. در این شرایط بدن شروع به ترشح استرس هورمون‌ها برای افزایش قند خون می‌کند.
پس از وقوع این شرایط بدن تا چندین ساعت با مقاومت به انسولین بیشتری مواجه می‌شود. معمولا بروز این حالت بدون نشانه است ولی می‌تواند با افزایش عرق ریزی شبانه همراه باشد. پدیده داون و اثر سوموگی؛ در افراد دیابتی بسیار اهمیت دارد و دانستن آن برای پرستاران و پزشکان ضروریست. پدیده داون با قند خون نسبتاً طبیعی در ساعت 3 صبح و سپس افزایش تدریجی آن مشخص می‌شود. تصور می‌شود علت آن افزایش یافتن ترشح شبانه هورمون رشد است که نیاز بیماران دیابتی نوع یک به انسولین را افزایش می‌دهد. تحقیقات، اثرات مثبت استفاده از اولترالنت به جای انسولین NPH در رفع این پدیده را نشان دادهاند. اثر سوموگی به هیپوگلیسمی شبانه و به دنبال آن هیپرگلیسمی واکنشی گفته می‌شود.
با کاهش دوز NPH عصر یا افزایش وعده غذایی مختصر در موقع خوابیدن، می‌توان جلوی این عارضه را گرفت. محو شدن تدریجی اثر انسولین نیز به افزایش پیش رونده قند خون از زمان خوابیدن تا صبح اطلاق می‌شود. این حالت اغلب زمانی دیده می‌شود که NPHِ عصر، قبل از شام تزریق شود. می‌توان با تزریق انسولین NPH عصر، به هنگام خواب از بروز این عارضه و پدیده داون جلوگیری کرد.
بدون دیدگاه