اختلالات هضم

بیماری‌ها و اختلالات گوارشی، به همه بیماری‌هایی که بر روی هر قسمت از دستگاه گوارش، از مری تا راست روده و اندام‌های‌های گوارشی جانبی کمک‌کننده از جمله کبد، کیسه صفرا و پانکراس اثر بگذارند، گفته می‌شود. این اصطلاح شامل اختلالات هضم حاد، مزمن، مکرر و یا عملکردی می‌شود و طیف وسیعی از بیماری‌ها را شامل می‌شود، از جمله بیماری التهابی روده و اختلال عملکردی.

دستگاه گوارش

دستگاه گوارش یکی از فعال‌ترین دستگاه‌های بدن انسان هست که متشکل از لوله پر پیچ و خمی است که از دهان شروع شده و به مقعد ختم می‌شود. مواد غذایی در هریک از قسمت‌های این دستگاه تحت تأثیر عوامل فیزیکی و شیمیایی قرار می‌گیرند تا هضم شوند (یعنی به مواد قابل جذب برای بدن تبدیل شوند) و بعد مواد هضم شده در داخل دستگاه گوارش جذب می‌شوند تا بعداً به مصرف سلول‌های بدن برسند. مواد غیر قابل جذب نیز از طریق دستگاه گوارش دفع می‌شوند.

قسمت‌های مختلف دستگاه گوارش شامل دهان، حلق، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و راست روده است. اندام‌های مانند صفرا، کبد و لوزالمعده نیز به این مسیر ملحق می‌شوند و ترشحات خود را برای کمک به هضم غذا به این لوله گوارشی نسبتاً طولانی میریزند.

بیماری گوارشی چیست؟

آیا شما به طور مداوم از سوزش سر دل، زخم معده، نفخ و درد معده رنج می‌برید؟ اگر شما دارای این علائم هستید، وقت آن است که به دکتر متخصص مراجعه کنید. ممکن است فکر کنید که این چیزی نیست که شما نیاز به عمل فوری و ضروری برای آن داشته باشید. اما، این یک دیدگاه کاملاً اشتباه است. اگر درمان نشوید، این بیماری می‌تواند تشدید و روند درمان و بهبود را سخت‌تر کند.

انواع بیماری‌های دستگاه گوارش

برخی از شایع‌ترین اختلالات گوارشی عبارتند از یبوست، اسهال، تهوع، استفراغ، رفلکس معده، زخم معده، سندرم روده تحریک‌پذیر، هموروئید، فیشر، آبسه‌های پروینال، فیستول‌های مقعدی، عفونت‌های پروینال، بیماری‌های دیورتیکولار، کولیت، پولیپ روده بزرگ و سرطان است. بسیاری از این بیماری‌ها را می‌توان با حفظ یک شیوه زندگی سالم، تغذیه مناسب، ورزش و ارائه غربالگری سرطان، جلوگیری یا به حداقل رساند.

این بیماری‌ها و اختلالات گوارشی امکان دارد خفیف، خود محدود و موقت باشد و یا در بلند مدت ادامه یابد و بر سلامت شما تأثیر بگذارد.

به عنوان مثال، یبوست پایدار می‌تواند به بیماری دیورتیکولار منجر شود (جایی که روده پس از عبور مدفوع سخت و سپس کیسه‌های جیبی ایجاد می‌شود) و ضعف (باعث ایجاد مسدود شدن روده و رکتوم) می‌شود. اسهال پایدار می‌تواند فشار خون شما را کاهش دهد، که می‌تواند منجر به خستگی یا اختلالات ریتم قلب شود. از دست دادن مواد مغذی و مایع بدن از طریق اسهال یااستفراغ می‌تواند منجر به کم آبی، عدم تعادل الکترولیتی، کمبود ویتأمین، کاهش وزن و سوء تغذیه شود. به طور مشابه تهوع، سوء هاضمه و یبوست می‌تواند اشتها را کاهش دهد و بنابراین مصرف غذا را کاهش می‌دهد و منجر به کمبود تغذیه‌ای شود. اثرات تغذیه‌ای مشکلات گوارشی می‌تواند به ویژه برای افرادی که در معرض سوء تغذیه و یا بیماری هستند، جدی باشد.

عوامل ایجاد بیماری‌ها و اختلالات گوارشی

عوامل ایجاد بیماری‌ها و اختلالات گوارشی به طور گسترده‌ای متفاوت است.

به عنوان مثال آن‌ها ممکن است نتیجه موارد زیر باشند:

• خوردن رژیم کم فیبر
• ورزش ناکافی
• مسافرت یا تغییرات دیگر در حالت معمول زندگی
• خوردن مقدار زیادی از محصولات لبنی
• فشار روحی
• کم تحرکی روده
• مقاومت در برابر میل به اجابت مزاج به علت درد بواسیر
• استفاده بیش از حد مسهل (نرم‌کننده‌های مدفوع) است که، در طول زمان باعث تضعیف عضلات روده می‌شود
• مصرف دارو‌های ضد بارداری حاوی کلسیم یا آلومینیوم
• مصرف دارو‌های خاص (به ویژه دارو‌های ضد افسردگی، قرص‌های آهن و دارو‌های ضد درد مانند مواد مخدر)
• بارداری
• سوء جذب
• عفونت ویروسی یا باکتریایی
• جراحی قبلی روده

علائم و نشانه‌های بیماری‌ها و اختلالات دستگاه گوارش چیست؟

علایم و نشانه‌های متعددی برای بیماری‌ها و اختلالات گوارشی وجود دارد.

علائم و نشانه های بیماری‌ها و اختلالات گوارشی عبارتند از:

• درد شکم
• سوء هاضمه
• خستگی
• کم آبی
• خونریزی دستگاه گوارش
• از دست دادن اشتها
• فتق
• انسداد روده

بیماری‌ها و اختلالات گوارشی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

معمولاً بیماری‌ها و اختلالات گوارشی از طریق معاینه فیزیکی و تاریخچه دقیق بیماری شناسایی می‌شود.

گاهی اوقات یک معاینه روانشناختی نیز مفید است زیرا مشکلات خاص گوارشی ارتباط قوی با اضطراب، افسردگی و سایر اختلالاتی دارد.

بسته به یافته‌های معاینه فیزیکی و تاریخچه بیماری، می‌توان از آزمون‌های مختلفی استفاده کرد.

به عنوان مثال آندوسکوپی یا کولونوسکوپی برای تجسم داخل سیستم گوارشی مفید است.

سایر آزمایشات مفید برای بررسی بهتر بیماری‌ها و اختلالات گوارشی عبارتند از:

لاپاروسکوپی، اشعه ایکس، سونوگرافی، CT اسکن و MRI می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

نمونه‌هایی از مدفوع شما ممکن است برای علائم عفونت یا حضور سلول‌های خونی یا چربی مورد بررسی قرار گیرد.

علل بیماری‌ها و اختلالات گوارشی چیست؟

پزشکان چندین دلیل برای انواع بیماری‌ها و اختلالات گوارشی پیدا کرده‌اند.

از جمله موارد زیر است:

رژیم غذایی ضعیف:

اگر فیبر کافی را در رژیم غذایی خود دریافت نکنید، بنابراین دفع مدفوع دشوارتر می‌شود.

زایمان:

تغییراتی و ترمایی که در حین حاملگی و زایمان بر روی شکم رخ می‌دهد می‌تواند عضلات را ضعیف کند، ضایعات و زخم‌ها ایجاد کند و باعث عفونت شود.

یبوست مزمن:

هنگامی که شما به طور منظم مدفوع خود را دفع نکنید، اعصاب به سختی کار می‌کنند زیرا مدفوع در طول زمان سخت می‌شود. فشار اضافی و سپس اعصاب و عضلات در منطقه آسیب می‌رساند.

بیماری‌های ژنتیکی:

افرادی که از بیماری کرون رنج می‌برند، مستعد ابتلا به بیماری‌های گوارشی هستند.

عادات غذایی و نحوه تغذیه:

افراد تأثیر شگرفی در بروز بیماری‌ها و اختلالات گوارشی نقش دارند به گونه‌ای که مصرف غذا‌های پرچرب و ادویه جات باعث تشدید این بیماری‌ها می‌شود تا جایی که نوعی حساسیت به انواع خاصی از غذا در بیماران مشاهده می‌شود که به این بیماران تیپ حساسیت آلرژیک می‌گویند.

مشکلات روحی و روانی:

بسیاری از دارو‌هایی که مصرف می‌کنیم، بر روی عملکرد دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارند. یکی از آسیب‌های شایع دستگاه گوارش بر اثر مصرف دارو‌ها، آسیب دیدن جدار و مخاط معدهاست. برخی از دارو‌ها سبب کاهش فعالیت و عملکرد عصب‌ها و ماهیچه‌های دستگاه گوارش می‌شوند. برخی از دارو‌ها نیز سبب بروز یبوست در افراد می‌شوند.

سبک زندگی:

اگر در زندگی معمولاً فرد کم تحرکی بوده و فعالیت فیزیکی چندانی نداشته و ندارید، این امر سبب تضعیف دستگاه گوارش می‌شود. کم تحرکی سبب کاهش متابولیسم و سوخت و ساز بدن می‌شود و تشدید‌کننده یبوست است.

بیماری‌ها و اختلالات گوارشی چگونه درمان می‌شوند؟

بیماری‌ها و اختلالات گوارشی باید به طور جداگانه تشخیص داده شود و بسته به شدت بیماری، علائم و سابقه پزشکی بیمار بررسی شود. گزینه‌های زیادی برای انتخاب وجود دارد. متخصصان متخصص گوارش از طیف وسیعی از درمان‌های زیر استفاده می‌کنند تا شرایط را با توجه به شدت، علائم و سابقه پزشکی بیمار درمان کنند.

تغییر سبک زندگی:

ترک سیگار، محدود کردن مصرف الکل، تمرین سبک.

تغییرات غذایی:

اجتناب از تغذیه با غذا‌های چرب و اسیدی. مصرف بیشتر غذا‌های سالم فیبر دار.

دارو‌های تجویزی و آنتی بیوتیک‌ها دارو‌ها را درمان می‌کنند و ممکن است در شرایط کوتاه مدت یا بلند مدت استفاده شوند.

بستری شدن در بیمارستان:

برخی از شرایط نیاز به ثبات، IV مایعات، تخلیه معده و ارزیابی در بیمارستان دارند.

جراحی:

برای موارد شدید که دستگاه گوارش آسیب دیده است یا نیاز به برداشت دارد، جراحی می‌تواند بافت سرطانی یا مرده را از بین ببرد.

پرتو / شیمی درمانی:

این درمان‌ها ممکن است برای سرطان استفاده شوند.