تنگی دریچه میترال قلب

تنگی دریچه میترال قلب چیست؟ آیا تنگی دریچه میترال قلب خطرناک است؟

تنگی دریچه میترال قلب در واقع به غملکرد نادرست دریچه‌های قلب اشاره دارد. همانطور که می‌دانید قلب، مرکز سیستم گردش خون بوده که از چهار دهلیز یا بطن تشکیل شده است. دو دهلیز فوقانی (دهلیزها) خون دریافت می‌کنند و دو اتاق پایین (بطن‌ها) خون را پمپ می‌کنند. چهار دریچه قلب باز و بسته می‌شوند تا خون فقط در یک جهت در قلب جریان یابد. دریچه میترال که بین دو محفظه در سمت چپ قلب قرار دارد شامل دو فلپ از جنس بافت است.

دریچه میترال با جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ باز می‌شود. سپس فلپ‌ها بسته می‌شوند تا از خونی که به بطن چپ منتقل شده است، عقب برود بنابراین دریچه قلب معیوب قادر به باز یا بسته شدن کامل نیست.

همانطور که اشاره شد دریچه میترال در دهانه بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد. دریچه میترال باز می‌شود تا خون از دهلیز چپ بتواند بطن چپ را پر کند و با انقباض بطن چپ بسته می‌شود تا از جریان خون به داخل دهلیز چپ جلوگیری کند. اگر اختلالی باعث ضخیم و سفت شدن فلپ‌های دریچه شود، دهانه دریچه باریک می‌شود که گاها نارسایی میترال ایجاد می‌شود.

 

در تنگی دریچه میترال:

جریان خون از طریق دریچه باریک دریچه کاهش می‌یابد. در نتیجه، حجم و فشار خون در دهلیز چپ افزایش می‌یابد و دهلیز چپ بزرگ می‌شود. بزرگ دهلیز چپ اغلب به صورت نامنظم به سرعت می‌تپد (اختلالی به نام فیبریلاسیون دهلیزی). در نتیجه، عملکرد پمپاژ قلب کاهش می‌یابد، زیرا دهلیز فیبریلاسیون به جای پمپاژ، تکان می‌خورد. در نتیجه، خون از دهلیز به سرعت جریان نمی‌یابد و ممکن است لخته‌های خونی در داخل محفظه ایجاد شود. اگر لخته خون ایجاد شود ( آموبولی خون) لخته از قلب خارج شده و ممکن است یک رگ را مسدود کند که احتمالا سکته یا آسیب دیگری را در پی خواهد داشت.

آیا تنگی دریچه میترال قلب خطرناک است؟

اگر تنگی میترال شدید باشد، فشار در رگ‌های خونی ریه‌ها افزایش می‌یابد، در نتیجه نارسایی قلبی همراه با تجمع مایعات در ریه‌ها و سطح پایین اکسیژن در خون ایجاد می‌شود. به خاطر داشته باشید بانوان باردار مبتلا به تنگی دریچه قلب مستعد ابتلا به نارسایی و مشکلات دیگر قلبی نیز هستند.

علائم تنگی دریچه میترال قلب

تنگی دریچه میترال قلب ممکن است هیچ عارضه و ناراحتی ای را ایجاد نکند، یا ممکن است علائم آن بدون دردسر تا چندین سال تجربه شوند. اما بهتر است بدانید که تنگی دریچه میترال معمولاً با گذشت زمان به آرامی پیشرفت می‌کند. در ادامه به برخی نشانه‌های تنگی دریچه میترال قلب اشاره شده است:

• تنگی نفس، به ویژه هنگام ورزش یا هنگام دراز کشیدن
• خستگی، به خصوص در هنگام افزایش فعالیت بدنی
• تورم پاها
• تپش قلب یا احساس ضربان قلب سریع و متلاطم
• سرگیجه یا غش کردن
• سرفه کردن خون
• ناراحتی قفسه سینه یا درد قفسه سینه

چند علائم شایع

علائم تنگی دریچه میترال ممکن است در هر زمان که ضربان قلب افزایش می‌یابد، مانند حین ورزش، ایجاد شده یا بدتر شود. یا ممکن است در اثر بارداری یا سایر استرس‌های بدن مانند عفونت ایجاد شوند.

در تنگی دریچه میترال، فشاری که در قلب جمع می‌شود سپس به ریه‌ها برمی‌گردد و در نتیجه باعث تجمع مایع (گرفتگی) و تنگی نفس می‌شود.

علائم تنگی دریچه میترال اغلب در سنین 15 تا 40 سالگی ظاهر می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی حتی در دوران کودکی نیز بروز کند.

 

نشانه‌هایی که در معاینه دیده می‌شود:

• صداهای غیر معمول قلب
• تجمع مایعات در ریه‌ها
• ریتم نامنظم قلب (آریتمی)

تنگی خفیف میترال معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند. در نهایت این اختلال پیشرفت می‌کند و در افراد علائمی مانند تنگی نفس و خستگی راحت ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است احساس تپش قلب (آگاهی از ضربان قلب) نیز داشته باشند.

 

یک نکته مهم

اگر فشار زیاد باعث ترکیدن رگ یا مویرگ در ریه‌ها شود، ممکن است افراد سرفه خون (هموپتیز) را نیز تجربه کنند. خونریزی حاصل از این اختلال به داخل ریه‌ها معمولاً ناچیز است، اما در صورت بروز هموپتیزی، فرد باید سریعاً توسط پزشک معاینه شود زیرا هموپتیزی نشان دهنده تنگی شدید میترال یا یک مشکل جدی دیگر است.

علل تنگی دریچه میترال قلب

از علل این عارضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تب روماتیسمی

یک عارضه استراتیو گلو یا تب روماتیسمی می‌تواند به دریچه میترال آسیب برساند. تب روماتیسمی شایع‌ترین علت تنگی دریچه میترال است که با ضخیم شدن یا فیوز شدن فلپ‌ها می‌تواند به دریچه میترال آسیب برساند. البته که علائم و نشانه‌های تنگی دریچه میترال ممکن است سال‌ها نشان داده نشود.

رسوبات کلسیم

با افزایش سن، رسوبات کلسیم می‌تواند در اطراف حلقه اطراف دریچه میترال (آنولوس) جمع شوند که گاهیا می‌تواند باعث تنگی دریچه میترال شود.

 

علل دیگر در موارد نادر

گاها نوزادان با دریچه میترال باریک (نقص مادرزادی) متولد می‌شوند که با گذشت زمان مشکلاتی را ایجاد می‌کند. از دیگر دلایل نادر می‌توان به تابش اشعه به قفسه سینه و برخی بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس اشاره کرد.

 

ریسک فاکتور های ابتلا به تنگی دریچه میترال قلب

تنگی دریچه میترال امروزه کمتر از گذشته دیده می‌شود زیرا شایعترین علت آن، تب روماتیسمی است. با این حال تب روماتیسمی همچنان در برخی کشورها وجود دارد و افراد را درگیر خواهد کرد.

 

عوامل خطر برای تنگی دریچه میترال عبارت‌اند از:

• سابقه تب روماتیسمی
• عفونت‌های استرپی درمان نشده

 

عوارض ابتلا به تنگی دریچه میترال قلب

مانند سایر مشکلات دریچه قلب، تنگی دریچه میترال می‌تواند قلب را تحت فشار قرار دهد و جریان خون را کاهش دهد.

 

تنگی دریچه میترال درمان نشده می‌تواند منجر به عوارضی شود که عبارت‌اند از:

فشار خون ریوی

درد این عارضه فشار خون در شریان‌هایی که خون را از قلب به ریه‌ها (شریان‌های ریوی) منتقل می‌کنند، افزایش می‌‎یابد و باعث فشار به قلب می‌شود.

 

نارسایی قلبی

دریچه میترال باریک در جریان خون اختلال ایجاد می‌کند. این عارضه می‌تواند باعث ایجاد فشار در ریه‌های منجر به تجمع مایعات شود. به عبارت دیگر تجمع مایعات سمت راست قلب را تحت فشار قرار می‌دهد و منجر به نارسایی قلب راست می‌شود.

 

فیبریلاسیون دهلیزی

کشش و بزرگ شدن دهلیز چپ قلب ممکن است منجر به بی‌نظمی ریتم قلب شود که در آن دهلیزهای فوقانی قلب دچار تپش می‌شوند.

 

لخته شدن خون

همانطور که اشاره شد فیبریلاسیون دهلیزی درمان نشده می‌تواند باعث تشکیل لخته‌های خون در محفظه بالا سمت چپ قلب شود. لخته‌های خون قلب می‌توانند شل شده و به سایر قسمت‌های بدن را یابند و باعث مشکلات جدی مانند سکته مغزی در صورت انسداد لخته رگ خونی در مغز شوند.

 

جلوگیری از ابتلا به تنگی دریچه میترال قلب

بهترین راه پیشگیری از تنگی دریچه میترال پیشگیری از شایع ترین علت آن، یعنی تب روماتیسمی است. به خاطر داشته باشید عفونت‌های استراتیوی گلو درمان نشده می‌‎توانند به تب روماتیسمی تبدیل شوند. خوشبختانه استرپتوکوک گلو معمولاً به راحتی با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.

 

تشخیص تنگی دریچه میترال قلب

روش‌های تشخیصی عبارت‌اند از

• معاینه جسمی
• اکوکاردیوگرافی
• اکوکاردیوگرام از طریق مری
• الکتروکاردیوگرام ECG
• عکس قفسه سینه
• کاتتریزاسیون قلبی

هنگامی که خون سعی می‌کند از دریچه باریک شده از دهلیز چپ به بطن چپ عبور کند، با استفاده از استتوسکوپ، می‌توان صدای قلب را شنید. برخلاف دریچه طبیعی که بی صدا باز می‌شود، دریچه غیرطبیعی غالباً هنگام باز شدن صدای گشودگی ایجاد می‌کند تا خون به بطن چپ وارد شود. تشخیص معمولاً توسط اکوکاردیوگرافی تأیید می‌شود، که با استفاده از امواج فراصوت تصویری از دریچه باریک شده و خون عبوری از آن تولید ایجاد می‌کند. لازم به ذکر است الکتروکاردیوگرافی (نوار قلب) و اشعه ایکس قفسه سینه نیز اطلاعات مفیدی را ارائه می‌دهند.

درمان تنگی دریچه میترال قلب

گفتنی است که در صورت جلوگیری از تب روماتیسمی با درمان سریع استرپتوی گلو با آنتی بیوتیک، تنگی میترال رخ نخواهد داد.

 

دارو درمانی

در صورت لزوم، درمان شامل استفاده از دیورتیک‌ها و بتا بلاکرها یا مسدود کننده‌های کانال کلسیم است. داروهای ادرار آور که تولید ادرار را افزایش می‌دهند، می‌توانند با کاهش حجم خون، فشار خون در ریه‌ها را کاهش دهند. مسدود کننده‌های بتا، دیگوکسین و کانال‌های مسدود کننده کانال کلسیم به کاهش ضربان قلب غیر طبیعی که می‌تواند با فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد شود، کمک می‌کنند. داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از تشکیل لخته خون در افراد مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی مورد نیاز است.

اگر دارو درمانی علائم را به طور رضایت بخشی کاهش ندهد ، ممکن است دریچه قلب ترمیم یا تعویض شود.

 

والووپلاستی برای تنگی میترال

غالباً می‌توان دریچه قلب را با روشی به نام بالون والوتومی باز کرد. در این روش، یک کاتتر با یک بالون در نوک آن از طریق یک رگ رشته شده به قلب وارد می‌شود (سوند زدایی قلب). هنگامی که از دریچه عبور کرد، بالون باد می‌شود و لبه‌های دریچه را جدا می‌کند. ممکن است جراحی قلب برای جداسازی ماسک‌های ذوب شده انجام شود اگر دریچه بیش از حد آسیب دیده باشد، ممکن است با جراحی یک دریچه مصنوعی جایگزین شود.

 

شاید این مقاله‌ها نیز برای شما مفید باشد:

• نارسایی قلبی و عوامل ایجاد آن 
• چک آپ قلبی و نحوه انجام آن 
• فشار خون و عوارض فشار خون بالا

منابع:

www.mayoclinic.org

www.msdmanuals.com