علت و درمان بی اختیاری ادراری در زنان
بی اختیاری ادرار به ناتوانی در کنترل ادرار در هنگامی که احساس ادرار رخ دهد، گویند. بی اختیاری ادرار در زنان ممکن است به تنهایی یا گاهی همراه با بی‌اختیاری ادرار استرس (نداشتن کنترل ادرار به هنگام سرفه، زور زدن، عطسه، و غیره) اتفاق بیافتد. شیوع بی‌اختیاری ادرار با بالارفتن سن افزایش می‌یابد و زنان را بیشتر از مردان گرفتار میکند.
علایم شایع بی اختیاری ادرار در زنان
جاری شدن بدون کنترل ادرار تقریباً بلافاصله پس از احساس ادرار، مقدار جاری شدن ادرار ممکن است از چند قطره تا خالی شدن کامل مثانه متغیر باشد.
دلایل بی اختیاری ادرار در زنان
بارداری
در بانوان کف لگن مانع خروج محتویات لگن به بیرون از بدن می‌شود. هر گاه کف لگن ضعیف شود، نگهداری اعضاء مشکل شده و سبب افتادگی اعضاء مختلف می شود. در خانم‌های باردار حمل جنین بمدت ٤٠ هفته سبب ضعف عضلات کف لگن می‌شود. در خانم‌های باردار هورمونی بنام ريلکسين ترشح می‌شود که سبب شل شدن عضلات شده و خانم را برای زایمان آماده میکند. حدود ٥٠ درصد خانم‌های باردار در طول دوران بارداری دارای بی اختیاری ادراری استرسی هستند.
زایمان
در زایمان طبیعی اعصاب کف لگن کشیده شده و پس از زایمان دیگر این اعصاب به خوبی نمی‌توانند از کف لگن حمایت کنند. هرقدر تعداد زایمان طبیعی بیشتر باشد و هر قدر زایمان مشکل و طولانی‌تر شود، خطر بی اختیاری ادراری استرسی زیادتر می‌شود. در خانم‌هایی که هنگام زایمان دچار پارگی عضلات میشوند، خطر بی اختیاری ادراری استرسی سه برابر افراد عادی می‌شود.
اضافه وزن بالا
وزن زیاد فشار بیشتری به شکم وارد کرده و این فشار به کف لگن منتقل می‌شود. در خانم‌هایی که اضافه وزن دارند، خطر بی‌اختیاری ادراری استرسی دو برابر خانم‌های با وزن طبیعی است.
برداشتن رحم
حین خارج کردن جراحی رحم ممکن است کف لگن آسیب ببیند.
سیگار
سیگار کشیدن سبب سرفه مزمن و وارد شدن فشار به کف لگن می‌شود.
یائسگی
پس از یائسگی میزان هورمون استروژن کاهش پیدا میکند و سبب می‌شود که فشار عضلات دور مجرای ادرار کاهش پیدا کرده و ادرار نشت نماید. با کاهش استروژن خون خاصیت الاستیسیته مجرای ادرار کاهش می‌یابد، در نتیجه مجرا نمی‌تواند منقبض شده و جلوی خروج ادرار را بگیرد. احتمال اینکه خانم‌های یائسه اضافه وزن داشته باشند و رحم آنها قبلا با جراحی خارج شده باشد، بیشتر است و این دو امر سبب بی اختیاری ادراری استرسی در خانم‌های یائسه میشوند.
انواع بی اختیاری ادرار
هر مدل نشت و بیرون ریختن ادرار به صورت غیر ارادی بی اختیاری ادرار گفته می‌شود. که در بین زنان شیوع بیشتری دارد و معمولا به روش‌های غیر جراحی درمان می‌شود.
بی اختیاری ادرار استرسی (وابسته به فعالیت)
این نوع بی اختیاری ادرار شایع ترین نوع در بین زنان به خصوص زنان جوان است.
وقتی فشار داخل شکمی در اثر اتفاقاتی زیاد شود به مثانه فشار آمده و پیشابراه (مجرای ادرار) تحمل نگه داشتن ادرار رو ندارد و نا خودآگاه ادرار سرریز می‌شود.سرفه، عطسه، خنده و فعالیت‌هایی مثل پرش و پیاده روی طولانی اتفاقاتی هستند که باعث این نوع بی اختیاری میشوند.
بی اختیاری ادرار فوریتی (مثانه بیش فعال)
در خانم‌های مسن شایع‌تر است. خانمی که این بیماری را دارد علاوه بر سرریز شدن ادرار احساس فوریت در ادرار کردن هم دارد. (یعنی حس میکند حتی چند لحظه هم نمی تواند نگه داشتن ادرارش را ندارد.)
علائم بی اختیاری ادرار فوریتی
- احساس فوریت در ادرار
- شب ادراری
- تکرر ادرار
بی اختیاری ادرار مخلوط
وقتی یک خانم هم علایم بی اختیاری ادرار استرسی را داشته باشد هم علایم بی اختیاری فوریتی را این نوع بی اختیاری بیشتر در زنان مسن دیده می‌شود.
بی اختیاری ادرار عملکردی و گذرا
در خانم‌های مسن شایع‌تر است.عواملی مثل کم شدن تحرک درد عضلات و استخوان‌های بدن و ضعف بینایی در این مورد نقش دارند.با دارو به راحتی قابل درمان است.
بی اختیاری ادرار خارج پیشابراهی
دفع ادرار از منافذی بجز مجرای ادرار بی اختیاری خارج پیشابراهی گفته می‌شود.
پیشگیری از بی اختیاری ادرار
یک رژیم غذایی طبیعی و متعادل داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید تا قدرت عضلات حفظ و تقویت شود. زنان می‌توانند پیش از آغاز علایم بی‌اختیاری استرس، تمرینات کگل را فرا گیرند و به کار بندند. هدف از این تمرینات، شناسایی، کنترل و تقویت عضلات کف لگن است. این عضلات توانایی قطع ادرار را پس از جاری شدن آن به فرد می‌دهند. تمرینات زیر (تمرینات کگل) باعث تقویت این عضلات میشوند و به فرد اجازه می‌دهند که این عضلات را کاملاً تحت‌کنترل داشته باشد و هر وقت که بخواهد شل کند.
برای مشخص کردن این که کدام عضلات درگیر شده‌اند، به هنگام ادرار کردن، به‌طور متناوب ادرار را قطع و مجدداً اجازه جاری شدن آن را بدهید. منقبض کردن و شل کردن این عضلات را به هنگام نشستن، ایستادن، راه رفتن، رانندگی، تلویزیون نگاه کردن یا گوش دادن به موسیقی تمرین کنید. تا مدتی ممکن است مقداری احساس درد در ناحیه داشته باشید.
این عضلات را به تدریج منقبض و سپس به آهستگی هرچه تمام‌تر شل کنید. این عضلات را از جلو به عقب (شامل عضله مقعد) تمرین دهید این تمرینات را هر روز صبح، بعدازظهر و عصر انجام دهید. در ابتدا، در هر دفعه 5 بار و تدریجاً تا 30-20 بار تمرینات را انجام دهید.
عواقب مورد انتظار
روش‌های مختلفی برای درمان این مشکل وجود دارد که بعضی از آنها هنوز در مرحله آزمایش قرار دارند.
اگر اولین روش درمانی انتخاب شده مؤثر واقع نشد، با پزشک خود درباره روش‌های جایگزین مشورت کنید.
عوارض احتمالی
- عفونت ادراری
- مشکلات پوستی
- گوشه‌گیری اجتماعی به علت نگرانی از شرمساری ناشی از بی‌اختیاری ادرار
درمان بی اختیاری ادرار در زنان
با توجه به شدت بی اختیاری ادرار درمان متفاوت است.
اصول کلی درمان این است که هرگونه علت زمینه ساز باید شناسایی و مورد درمان قرار گیرد.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمرینات مخصوص مثانه
- داروها
- جراحی
- تمرینات تقویت عضلات
- استفاده از وسایل مخصوص برای تخفیف ناراحتی
- رژیم غذایی
در صورت اضافه وزن، یک رژیم لاغری مناسب بگیرید.
امکان دارد نیاز به تنظیم دریافت مایعات وجود داشته باشد.
موارد خفیف تا متوسط به خصوص در زنان جوان می‌توان از درمان‌های ساده تر دارويی شروع کرد که سبب مهار انقباض مثانه و تقویت عملکرد اسفنکتر میشوند.
ورزش عضلات کف لگن (کگل) نیز ضروریست. به طوری که بیمار می‌تواند روزی ۳۰ دقیقه به طور ارادی عضلات کف لگن خود را منقبض کند. که بعد از ۲ تا ۳ ماه می‌تواند، اثر بهبودی این ورزش در خود را مشاهده کند.
در موارد ضعف شدید عضلات کف لگن می‌توان از فیزیوتراپی جهت بهبود بیشتر این عضلات بهره برد.
روش دیگر تحریک الکتریکی عضلات کف لگن از طريق واژن است. در زنان بعد از یائسگی افزودن استروژن نیز می‌تواند کمک کننده باشد.
در درمان بی اختیاری ادرار شدید و عدم پاسخ‌دهی روش‌های فوق از روش جراحی استفاده می‌شود. اساس انجام این جراحی قرار دادن مجدد محل اتصال مثانه به مجرا و خود مجرا در مکانی بالاتر است.
روش‌های جراحی مختلفی وجود دارد که تخصصی بوده و بر اساس تجربه پزشک و نیاز بیمار تعیین می‌شود.
فهرست مقاله
- 1 علت و درمان بی اختیاری ادراری در زنان
- 2 انواع بی اختیاری ادرار
بدون دیدگاه