اکوکاردیوگرافی قلب
اکوکاردیوگرام یک آزمایش ویژه است که از دستگاه سونوگرافی برای بررسی ساختار و عملکرد قلب استفاده می‌کند. استفاده از اکوکاردیوگرافی به عنوان یک روش تصویربرداری در دهه گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته است و متخصصان قلب اکثر مطالعات اکوکاردیوگرافی را انجام می دهند. اکوکاردیوگرافی دو بعدی و سه بعدی تصویربرداری لایو ( در همان لحظه) از ساختارهای قلب در طول چرخه قلبی ارائه می‌دهد. اکوکاردیوگرافی به طور مداوم در حال تکامل است و دائماً با روش‌های جدیدتر مانند‌هارمونیک بافت، ردیابی لکه، کرنش داپلر بافت و خصوصیات بافتی تقویت میشود. اکوکاردیوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر قلب شما استفاده می‌کند. این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا ضربان قلب و پمپاژ خون شما را ببیند و همچنین پزشک شما می‌تواند از تصاویر اکوکاردیوگرام برای تشخیص بیماری قلبی استفاده کند. بسته به اطلاعاتی که پزشک شما نیاز دارد، ممکن است یکی از چندین نوع اکوکاردیوگرام را انجام دهید.
به بیان بسیار ساده‌تر اکوکاردیوگرام یا اکوی قلب یک طرح کلی از عملکرد قلب است. در طی آزمایش اکو، سونوگرافی (امواج صوتی با فرکانس بالا) از یک عصای دستی که روی قفسه سینه شما قرار میگیرد، تصاویری از دریچه‌ها و حفره‌های قلب ارائه می‌دهد و به متخصص قلب کمک می‌کند تا عملکرد پمپاژ قلب را ارزیابی کند. اکو اغلب با سونوگرافی داپلر و داپلر رنگی برای ارزیابی جریان خون در دریچه‌های قلب ترکیب میشود. اکوکاردیوم بدون درد است و فقط در موارد بسیار نادر و گونه‌های خاصی از اکوکاردیوگرام یا استفاده از کنتراست برای اکوکاردیوگرام خطراتی وجود دارد.
چرا اکوکاردیوگرافی انجام میشود؟
پزشک شما ممکن است به دلایل مختلفی دستور اکوکاردیوگرافی را بدهد. به عنوان مثال ممکن است در آزمایشات دیگر یا در حین گوش دادن به ضربان قلب شما از طریق گوشی پزشکی، چیزی غیرعادی کشف کرده باشد. اگر ضربان قلب نامنظم دارید، پزشک ممکن است بخواهد دریچه‌ها یا دهلیزهای قلب را بررسی کند یا توانایی قلب شما را برای پمپاژ بررسی کند. همچنین اگر علائم مشکلات قلبی مانند درد قفسه سینه یا تنگی نفس را نشان می دهید یا اگر EKG غیرطبیعی (الکتروکاردیوگرام) دارید، ممکن است این آزمایش را برای شما تعیین کند.
پزشک ممکن است اکوکاردیوگرافی را برای موارد زیر پیشنهاد کند:
_ بررسی مشکلات دریچه‌ها یا حفره‌های قلب
_ بررسی میشود که آیا مشکلات قلبی دلیل علائمی مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه است یا خیر
_ تشخیص نقایص مادرزادی قلب قبل از تولد (اکوکاردیوگرام جنین)
نوع اکوکاردیوگرام بیمار به اطلاعات مورد نیاز پزشک بستگی دارد.
تصاویر اکوکاردیوگرافی می‌توانند به شما کمک کنند اطلاعاتی در مورد موارد زیر بدست بیاورید:
_ اندازه قلب؛ به عنوان مثال اگر تغییری در اندازه قلب، گشاد شدن یا ضخیم شدن وجود داشته باشد.
_ لخته شدن خون در حفره‌های قلب
_ مایع در کیسه اطراف قلب
_ مشکلات آئورت که شریان اصلی اتصالی قلب است
_ مشکلات در عملکرد پمپاژ یا عملکرد ضربان قلب
_ مشکلات در عملکرد دریچه‌های قلب
_ فشار در قلب
اکوکاردیوگرافی در تعیین سلامت عضله قلب، به ویژه پس از حمله قلبی مهم و کلیدی است. همچنین می‌تواند نقایص قلبی یا بی‌نظمی‌ها را در جنین‌ها آشکار کند.
اکوکاردیوگرافی شامل استفاده از دستگاه اولتراسوند برای بررسی ساختار و عملکرد قلب است و انواع مختلفی از اکوکاردیوگرافی وجود دارد که اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک رایج ترین نوع اکوکاردیوگرافی است.
دستگاهی به نام مبدل بر روی قفسه سینه و قلب بیمار قرار میگیرد؛ مبدل امواج اولتراسوند را از طریق قفسه سینه به سمت قلب بیمار می‌فرستد و یک کامپیوتر امواج صوتی را هنگامی‌که به مبدل باز می‌گردند ثبت و تفسیر می‌کند و تصاویر زنده‌ای که تولید میشود، روی مانیتور نشان داده‌می‌شود.
اکوکاردیوگرافی ترانس توراسیک
در این نوع اکوکاردیوگرافی استاندارد آزمایش و مشاهده به صورت زیر انجام میشود:
- ابتدا متخصص قلب، ژل سونوگرافی را روی دسته عصایی شکل پخش می‌کند.
- سپس مبدل را محکم روی پوست بیمار فشار می‌دهد و یک پرتو اولتراسوند را از طریق قفسه سینه به سمت قلب هدایت می‌کند.
- مبدل، پژواک امواج صوتی را از قلب بیمار ضبط می‌کند.
- یک کامپیوتر اکوها را به تصاویر متحرک روی مانیتور تبدیل می‌کند.
اگر ریه‌ها یا دنده‌ها دید را مسدود می‌کنند، ممکن است به مقدار کمی از یک عامل تقویت‌کننده نیاز داشته باشید که از طریق یک رگ داخل وریدی (IV) تزریق شود. عامل تقویت‌کننده، که به طور کلی بی‌خطر است و به راحتی قابل تحمل است، باعث میشود که ساختار قلب به وضوح روی مانیتور نشان داده‌شود.
اکوکاردیوگرافی ترانس مری
اگر متخصص قلب تصاویر دقیق‌تری می‌خواهد یا گرفتن تصویر واضح از قلب بیمار با اکوکاردیوگرام استاندارد دشوار است، ممکن است پزشک اکوکاردیوگرام ترانس مری را توصیه کند.
در این روش گلو بی حس میشود و دارویی برای کمک به آرامش به شخص داده میشود سپس یک لوله انعطاف‌پذیر حاوی یک مبدل به سمت پایین گلو هدایت میشود و به لوله‌ای که دهان را به معده متصل می‌کند (مری) هدایت میشود. مبدل، پژواک امواج صوتی را از قلب ضبط می‌کند، یک کامپیوتر پژواک‌ها را به تصاویر متحرک دقیق از قلب تبدیل می‌کند که پزشک می‌تواند آنها را روی مانیتور مشاهده کند.
با استفاده از این مبدل، متخصص قلب می‌تواند دید بهتری از هر گونه مشکلی داشته باشد و برخی از حفره‌های قلب را که در اکوکاردیوگرام ترانس قفسه سینه دیده نمی‌شوند، ببیند.
در اکوکاردیوگرافی ترانس مری چه خواهد گذشت؟ قبل از قرار ویزیت و آزمایش پزشک از بیمار خواهد خواست به مدت 8 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورد و ننوشد.
در این روش ممکن است ابتدا یک آرامبخش خفیف تزریق شود تا قبل از شروع آزمایش آرامش لازم را داشت. گلو را با اسپری یا ژل بی‌حسی، بی حس می‌کنند و لوله را به آرامی وارد دهان می‌کنند سپس آن را به سمت پایین گلو هدایت می‌کنند، لازم است هم پزشک احتیاط لازم را داشته‌باشد و هم بیمار آرام باشد تا گلو دچار آسیب نشود.
متخصص قلب برای دریافت تصاویر واضح، لوله را به سمت بالا، پایین و اطراف حرکت می‌دهد. در حین این آزمایش نباید دردی احساس شود و مشکلی در تنفس بوجود آید. میانگین زمانی که این آزمایش طول میکشد 20 تا 40 دقیقه است.
انتظاراتی که پس از انجام آزمایش میرود:
_ ممکن است لازم باشد بیمار چند ساعتی در بیمارستان مستقر باشد تا زمانی که پزشک متخصص قلب فشار خون و سایر علائم را کنترل کند.
_ ممکن است بعد از آزمایش چند ساعت احساس گلودرد وجود داشته باشد.
_ احتمالا توصیه خواهدشد بین 30 تا 60 دقیقه خوردن و آشامیدن انجام نگیرد و تا چند ساعت از نوشیدن نوشیدنی‌های داغ امتناع شود.
_ بعد از 24 ساعت می‌توان به طور کامل به فعالیت عادی روزانه بازگشت.
استرس اکوکاردیوگرافی
در استرس اکوکاردیوگرامی از اکوکاردیوگرافی ترانس قفسه سینه استفاده میشود اما پزشک قبل و بعد از ورزش یا مصرف دارو برای تپش قلب عکس میگیرد. این فرایند به متخصص قلب اجازه می‌دهد تا عملکرد قلب را تحت استرس آزمایش کند. همچنین می‌تواند نشان دهد که آیا علائمی از نارسایی قلبی، فشار خون بالا و سایر مشکلات وجود دارد یا خیر.
استرس اکوکاردیوگرافی چگونه انجام میشود؟ پزشک تکه‌هایی را به قفسه سینه می‌چسباند که به دستگاه اکوکاردیوگرافی متصل میشوند، سپس از یکی از موارد زیر برای افزایش اندکی استرس بر روی قلب استفاده می‌کنند:
_ پیاده روی روی تردمیل یا حرکت پدال دوچرخه ثابت
_ استفتده از داروهایی مانند دوبوتامین
_ تنظیم نمودن ضربان ساز ( اگر بیمار داشته‌باشد)
اکوکاردیوگرام و سایر دستگاه‌ها اطلاعات را در فواصل زمانی جمع‌آوری می‌کنند تا ببینند قلب چگونه پاسخ می‌دهد و چگونه کار می‌کند. این آزمایش مواردی از قبیل ریتم و ضربان قلب، نفس کشیدن و فشار خون را اندازه میگیرد.
برای استرس اکوکاردیوگرافی لازم است با آمادگی کامل به آزمایش رفت. قبل از آزمایش، پزشک ممکن است رنگ کنتراست را برای کمک به ارائه تصویر واضح‌تر تزریق کند. پزشک ضربان قلب و فشار خون را قبل از شروع، در حین و بعد از ورزش اندازه گیری می‌کند. همچنین قبل از آزمایش، پزشک می گوید که آیا نیاز به ایجاد هرگونه تغییری، مانند قطع دارو، قبل از مراجعه به آزمایش هست یا خیر.
استرس اکوکاردیوگرافی معمولاً حدود 20 تا 30 دقیقه طول می کشد، اما بسته به مدت زمانی که ورزش انجام میشود یا مدت زمان مصرف دارو برای افزایش ضربان قلب می‌تواند متفاوت باشد.
اکوکاردیوگرافی سه بعدی
یک اکوکاردیوگرافی سه بعدی از اکوکاردیوگرافی ترانس مری یا ترانس توراسیک برای ایجاد یک تصویر سه بعدی از قلب استفاده می‌کند. این آزمایش شامل چندین تصویر از زوایای مختلف است و قبل از جراحی دریچه قلب و برای تشخیص مشکلات قلبی در کودکان استفاده میشود.
چیزی که لازم است در این آزمایش برای آن آمادگی داشته‌باشید این است که در برخی موارد پزشک ممکن است از یک ماده کنتراست مطمئن برای به دست آوردن تصویر واضح تر استفاده کند و این ماده در طول اسکن تزریق خواهد شد.
اکوکاردیوگرافی بانوان
از مهم‌ترین علل مرگ و میر بانوان در سالهای اخیر مشکلات قلبی بوده‌است، به طور کلی علائم بیماری‌های عروقی و قلبی در بانوان با آقایان تفاوت‌هایی دارد و بسیاری از مشکلات در بانوان خیلی کمتر دیده‌می‌شود اما مشکلی که باعث آمار بالای مرگ و میر بانوان در اثر مشکلات قلبی میشود، عدم اطلاع آنها از نشانه‌ها و مشکلات قلبی است.
بهترین و بی‌خطرترین آزمایش سلامتی قلب هم اکوی قلب است زیرا که در معرض تشعشع هیچگونه اشعه قرار نمیگیرند. بسیار حائض اهمیت است زنانی که سابقه بیماری قلبی یا فشار خون دارند یا در خانواده آنها سابقه این بیماری‌ها موجود است، حتما سلامت قلب خود را مخصوصا در دوران بارداری چک کنند. اکوکاردیوگرافی به دلیل بی‌خطر بودن برای جنین نیز مناسب است و بسیاری از مشکلات از طریق این آزمایش خیلی زود شناسایی و حل میشوند.
روش‌های اکوی قلب زنان متفاوت از دیگران نیست و از همان روش‌های ذکر شده برای بانوان نیز استفاده میشود.
اکوکاردیوگرافی جنین
اکوکاردیوگرافی جنین برای مادران باردار در هفته‌های 18 تا 22 بارداری استفاده میشود. مبدل بر روی شکم فرد باردار قرار میگیرد تا مشکلات قلبی جنین را بررسی کند. لازم به ذکر است این آزمایش برای یک کودک متولد نشده بی خطر در نظر گرفته میشود زیرا برخلاف اشعه ایکس از اشعه‌ای استفاده نمی‌کند.
این روش مشابه روش اکوکاردیوگرافی ترانس قفسه سینه است اما پزشک مبدل را از روی شکم فرد باردار در اطراف محلی که قلب نوزاد قرار دارد عبور می‌دهد.
اکوی قلب جنین به این دسته از زنان باردار توصیه میشود:
زنانی که جنین آنها دارای نارسایی یا اختلال قلبی مانند تپش نامنظم قلب است.
زنانی که خود آنها مشکلات فشار خون یا قلب دارند یا در ارث خانواده آنها این مشکلات وجود دارد.
زنان بارداری که اعتیاد به الکل یا مواد مخدر داشته یا دارند.
_ زنان بارداری که داروهای مشکل‌زا برای جنین استعمال کرده‌اند.
-زنان باردار دارای بیماری‌های خاصی مانند دیابت هستند.
موارد دیگری نیز برای تجویز اکوی قلب جنین وجود دارد که توسط پزشک یا ماما تشخیص داده میشود و آزمایش‌های لازم را تجویز می‌کنند.
خطرات اکوکاردیوگرافی
بر خلاف سایر تکنیک‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اکوکاردیوگرام از اشعه استفاده نمی‌کند و به همین دلیل اکوکاردیوگرافی بسیار ایمن در نظر گرفته میشود.
اگر اسکن شامل تزریق ماده حاجب یا سالین آشفته باشد، ممکن است عوارضی مانند واکنش آلرژیک به ماده حاجب وجود داشته باشد و همچنین کنتراست نباید در دوران بارداری استفاده شود.
زمانی که الکترودهای EKG از پوست برداشته میشود، احتمال ناراحتی جزئی وجود دارد. (ممکن است شبیه به کشیدن یک چسب زخم باشد)
احتمال نادری وجود دارد که لوله مورد استفاده در اکوکاردیوگرام ترانس مری، مری را خراش دهد و باعث تحریک آن شود. در موارد بسیار نادر می‌تواند مری را سوراخ کرده و باعث ایجاد یک عارضه بالقوه تهدید کننده زندگی به نام سوراخ شدن مری شود.
شایع ترین عارضه جانبی، گلودرد به دلیل تحریک پشت گلو است. همچنین ممکن است به دلیل آرام بخش مورد استفاده در این روش، کمی احساس آرامش یا خواب آلودگی دست دهد.
دارو یا ورزش مورد استفاده برای بالا بردن ضربان قلب در اکوکاردیوگرام استرسی می‌تواند به طور موقت باعث ضربان قلب نامنظم یا تشدید حمله قلبی شود. متخصصان پزشکی بر این روش نظارت خواهند داشت و خطر واکنش‌های جدی مانند حمله قلبی یا آریتمی را کاهش می‌دهند.
در طول اکوکاردیوگرافی چه باید انجام داد؟
اکثر اکوکاردیوگرافی‌ها کمتر از یک ساعت طول می‌کشند و می‌توانند در بیمارستان یا مطب پزشک انجام شوند.
برای اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک مراحل به شرح زیر است:
- باید لباسهای خود را از کمر به بالا در بیاورید.
- تکنسین الکترودها را به بدن شما متصل می‌کند.
- تکنسین یک مبدل را به جلو و عقب بر روی سینه شما حرکت می‌دهد تا امواج صوتی قلب را به عنوان تصویر ضبط کند.
- ممکن است از شما خواسته شود که به روش خاصی نفس بکشید یا حرکت کنید.
برای اکوکاردیوگرافی ترانس مری مراحل به شرح زیر است:
- گلوی شما بی حس میشود.
- سپس به شما یک داروی آرام بخش داده میشود تا به شما کمک کند در طول آزمایش آرام باشید.
- مبدل با یک لوله به سمت گلوی شما هدایت میشود و از طریق مری از قلب شما عکس میگیرد.
اکوکاردیوگرافی استرس مانند اکوکاردیوگرام ترانس قفسه سینه است، با این تفاوت که اکوکاردیوگرام استرس قبل و بعد از انجام ورزش عکس میگیرد. مدت زمان تمرین معمولاً 6 تا 10 دقیقه است اما بسته به میزان تحمل ورزش و سطح آمادگی بدنی شما می‌تواند زمان کوتاه تر یا طولانی‌تری باشد.
چگونگی آماده شدن برای اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرام ترانس توراسیک نیاز به آمادگی خاصی ندارد اما اگر اکوکاردیوگرافی ترانس مری انجام دهید، پزشک به شما دستور می‌دهد تا 8 ساعت قبل از آزمایش چیزی نخورید. این برای جلوگیری از استفراغ شما در طول آزمایش است. همچنین ممکن است چند ساعت بعد به دلیل داروهای آرام بخش نتوانید رانندگی کنید.
اگر پزشک اکوکاردیوگرام استرسی را تجویز کرده‌است، لباس و کفشی بپوشید که برای ورزش راحت باشد.
بهبودی پس از اکوکاردیوگرافی
به طور کلی زمان ریکاوری کمی برای اکوکاردیوگرافی لازم است. پس از اکوکاردیوگرافی ترانس مری، ممکن است برای چند ساعت کمی گلو درد داشته باشید اما باید بتوانید روز بعد به فعالیت‌های معمول خود بازگردید.
نتایج و جواب آزمایش اکوکاردیوگرافی
هنگامی که تکنسین تصاویر را به دست آورد، معمولاً 20 تا 30 دقیقه طول میکشد تا اندازه گیری‌ها را انجام دهد سپس پزشک می‌تواند تصاویر را بررسی کرده و نتایج را به یکباره یا در عرض چند روز به شما اطلاع دهد.
نتایج ممکن است درباره موارد زیر گزارش دهد:
_ آسیب به عضله قلب
_ نقص‌های قلبی
_ اندازه دهلیز قلب غیرطبیعی
_ مشکلات عملکرد پمپاژ خون
_ سفتی قلب
_ مشکلات دریچه قلب
_ لخته شدن خون در قلب
_ مشکلات جریان خون به قلب در حین ورزش
_ فشار در قلب
اگر پزشک شما نگران نتایج شما باشد، ممکن است شما را به یک متخصص قلب ارجاع دهد. پزشک متخصص قلب ممکن است قبل از تشخیص هر مشکلی، آزمایش‌ها یا معاینات فیزیکی بیشتری را تجویز کند و اگر اگر بیماری قلبی برای شما تشخیص داده شود، پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا یک برنامه درمانی که برای شما بهترین کار را انجام می‌دهد، در پیش گیرید.
نتیجه کلی از آشنایی با اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرافی می‌تواند نشان دهد که قلب شما چقدر خوب کار می‌کند و نقاطی را که ممکن است مشکلی وجود داشته باشد برجسته کند. در بیشتر موارد این روش غیر تهاجمی است، اما پزشک ممکن است رنگ کنتراست یا سالین را برای دریافت تصویر واضح‌تر تزریق کند.
در مورد اکوکاردیوگرافی ترانس مری، پزشک گلو را بی‌حس می‌کند و یک مبدل را از داخل آن عبور می‌دهد تا تصویر واضح‌تری دریافت کند. در تست استرس ورزشی هم باید آماده ورزش شوید مگر اینکه پزشکتان بگوید ورزش دخیل نیست.
اکوکاردیوگرافی روش‌های موثری برای ارائه اطلاعات دقیق در مورد قلب است. آنها می‌توانند به پزشک کمک کنند تا مشکلات قلبی و قلبی عروقی را تشخیص دهد و در صورت بروز مشکل، درمان مناسب را بیابد. پیشرفت علم در زمینه تصویربرداری از اندام‌های داخلی باعث شده‌است که جان بسیاری از افراد از بسیاری از بیماری‌های خطرناک نجات یابد.
اکوکاردیوگرافی یک روش آزمایش غیرتهاجمی و بدون درد است پس اگر پزشک شما برایتان این آزمایش را تجویز کرده‌است، بدون هیچگونه نگرانی و استرس آن را انجام دهید.
خدمات
مطالب مرتبط