بالن قلب چیست و تفاوت آن با فنر زدن قلب

بالن قلب چیست؟

بالن قلب یا آنژیوپلاستی، روشی است که در آن از یک لوله نازک به نام کاتتر استفاده می‌شود. این کاتتر از طریق یک رگ خونی (معمولاً در کشاله ران یا مچ دست) وارد بدن شده و تا محل گرفتگی در عروق کرونر قلب هدایت می‌شود. در نوک کاتتر، یک بالون کوچک قرار دارد که در محل انسداد، باد می‌شود تا رگ باز شود و جریان خون به قلب بهبود یابد. در بسیاری از موارد، پس از باز کردن رگ با بالون، یک استنت (فنر زدن قلب) نیز در محل قرار داده می‌شود تا از تنگی مجدد رگ جلوگیری شود.

 

بالن قلب

بیماری‌های قلبی و عروقی، به‌ویژه گرفتگی عروق کرونر، از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان هستند. بالن قلب یا آنژیوپلاستی، روشی کم‌تهاجمی برای بازگشایی این عروق مسدود شده و بهبود جریان خون به قلب است.

گرفتگی عروق قلب زمانی اتفاق می‌افتد که پلاک‌ها در دیواره داخلی عروق کرونر (عروقی که خون را به عضله قلب می‌رسانند) تشکیل می‌شوند. این پلاک‌ها عمدتاً از کلسترول، چربی، کلسیم و سایر مواد موجود در خون تشکیل شده‌اند. با گذشت زمان، این پلاک‌ها می‌توانند بزرگتر شوند و مسیر جریان خون را تنگ یا حتی مسدود کنند.

نحوه اجرا و مراحل انجام بالن قلب:

آماده‌سازی بیمار:

بیمار روی تخت آنژیوگرافی قرار می‌گیرد و به دستگاه‌های مانیتورینگ قلب و فشار خون متصل می‌شود. محل ورود کاتتر (کشاله ران یا مچ دست) ضدعفونی و بی‌حس می‌شود.

وارد کردن کاتتر:

پزشک متخصص قلب یک برش کوچک در محل ورود ایجاد کرده و کاتتر را وارد رگ می‌کند. کاتتر تحت هدایت اشعه ایکس به سمت عروق کرونر قلب هدایت می‌شود.

تزریق ماده حاجب:

ماده‌ای مخصوص (ماده حاجب) به داخل عروق تزریق می‌شود تا تصاویر واضح‌تری از عروق و محل گرفتگی‌ها در اشعه ایکس دیده شود.

باز کردن رگ با بالون:

هنگامی که کاتتر به محل گرفتگی رسید، بالون کوچک در محل باد می‌شود. این کار باعث باز شدن رگ و رفع انسداد می‌شود.

قرار دادن استنت (در صورت لزوم):

پس از باز شدن رگ با بالون، در بسیاری از موارد یک استنت (فنر زدن قلب) در محل قرار داده می‌شود تا از تنگی مجدد رگ جلوگیری کند بالون سپس خالی شده و خارج می‌شود، اما استنت در رگ باقی می‌ماند.

خارج کردن کاتتر: پس از اتمام مراحل، کاتتر از بدن خارج شده و محل ورود آن پانسمان می‌شود.

 

علل احتمالی گرفتگی عروق قلب:

1. کلسترول بالا: افزایش سطح کلسترول بد (LDL) در خون می‌تواند منجر به تشکیل پلاک در عروق شود.
2. فشار خون بالا: فشار خون بالا می‌تواند به دیواره عروق آسیب برساند و زمینه را برای تشکیل پلاک فراهم کند.
3. استعمال دخانیات: مصرف سیگار به عروق خونی آسیب می‌رساند و خطر گرفتگی آنها را افزایش می‌دهد.
4. دیابت: دیابت می‌تواند باعث آسیب به عروق خونی شود و خطر گرفتگی آنها را افزایش دهد.
5. سابقه خانوادگی: اگر سابقه بیماری قلبی در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به گرفتگی عروق قلب در شما بیشتر است.
6. چاقی و اضافه وزن: چاقی و اضافه وزن با افزایش فشار خون، کلسترول و دیابت مرتبط هستند که همگی از عوامل خطر برای گرفتگی عروق قلب هستند.
7. کم تحرکی: کم تحرکی می‌تواند منجر به افزایش وزن، فشار خون و کلسترول شود و خطر گرفتگی عروق قلب را افزایش دهد.
8. تغذیه نامناسب: مصرف غذاهای پرچرب، پرکلسترول و پرنمک می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسترول و فشار خون شود و خطر گرفتگی عروق قلب را افزایش دهد.

 

عوارض احتمالی بالن قلب:

آنژیوپلاستی معمولاً یک روش ایمن است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری، ممکن است با عوارضی همراه باشد:

1. خونریزی یا کبودی در محل ورود کاتتر: این عارضه معمولاً خفیف است و خود به خود برطرف می‌شود.
2. واکنش آلرژیک به ماده حاجب: در برخی افراد ممکن است واکنش آلرژیک به ماده حاجب رخ دهد.
3. آسیب به رگ خونی: در موارد نادر، ممکن است در حین ورود کاتتر به رگ آسیب وارد شود.
4. تنگی مجدد رگ (ری رستنوزیس): احتمال تنگی مجدد رگ پس از آنژیوپلاستی وجود دارد، به خصوص اگر استنت استفاده نشده باشد. استفاده از استنت‌های دارویی این احتمال را کاهش می‌دهد.
5. سکته قلبی یا مغزی (بسیار نادر): این عوارض بسیار نادر هستند، اما ممکن است رخ دهند.

مراقبت‌های پس از بالن قلب:

استراحت کافی و پرهیز از فعالیت‌های سنگین طبق توصیه پزشک متخصص قلب.
مراقبت از محل ورود کاتتر و جلوگیری از عفونت.
مصرف منظم داروهای تجویزی توسط پزشک متخصص قلب، به خصوص داروهای ضد پلاکت برای جلوگیری از تشکیل لخته خون در استنت.
پیگیری منظم با پزشک متخصص قلب و انجام معاینات دوره‌ای.

 

مزایای بالن زدن قلب:

• کم‌تهاجمی بودن و عدم نیاز به جراحی باز.
• دوره نقاهت کوتاه‌تر نسبت به عمل قلب باز.
• کاهش درد و خطر عفونت.
• بهبود سریع جریان خون به قلب و کاهش علائم بیماری.

 

چه کسانی کاندید یا نیازمند بالن زدن هستند؟

پزشک متخصص قلب و عروق با توجه به شرایط بیمار و نتایج آزمایش‌ها، تصمیم می‌گیرد که آیا بالن زدن برای او مناسب است یا خیر. به طور کلی، افرادی که دچار گرفتگی عروق کرونر هستند و علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا سایر علائم مرتبط با کمبود خون‌رسانی به قلب را تجربه می‌کنند، ممکن است کاندید این روش باشند.

عوامل پیشگیری از انسداد عروق:

تغییرات سبک زندگی: ترک سیگار، تغذیه سالم، ورزش منظم و مدیریت استرس.
پیگیری‌های منظم پزشکی و چکاپ‌های دوره‌ای: انجام معاینات منظم و بررسی وضعیت قلب و عروق توسط پزشک.
تغذیه مناسب پس از بالن زدن: رعایت رژیم غذایی سالم و کم چرب، کاهش مصرف نمک و قند.
تاثیر ورزش و نوع ورزش بعد از بالون زدن: ورزش منظم و تحت نظر پزشک متخصص قلب می‌تواند به بهبود سلامت قلب و عروق کمک کند. نوع و شدت ورزش باید با توجه به شرایط بیمار و توصیه پزشک تعیین شود.

 

تغذیه و نقش آن در بهبود بیمار پس از بالن گذاری:

تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در بهبود و پیشگیری از مشکلات بعدی پس از بالن گذاری دارد. رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:

• رژیم غذایی کم چرب: مصرف چربی‌های اشباع و ترانس را به حداقل برسانید. این نوع چربی‌ها می‌توانند باعث افزایش کلسترول و تشدید گرفتگی عروق شوند.
• مصرف بیشتر میوه و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که برای سلامت قلب مفیدند.
• مصرف غلات کامل: غلات کامل مانند نان سبوس‌دار، برنج قهوه‌ای و جو دوسر، فیبر بالایی دارند که به کاهش کلسترول و بهبود سلامت قلب کمک می‌کنند.
• کاهش مصرف نمک: مصرف زیاد نمک می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.
• مصرف پروتئین‌های کم چرب: مانند مرغ بدون پوست، ماهی و حبوبات.
• نوشیدن آب کافی: هیدراته ماندن بدن برای سلامت قلب و عروق ضروری است.

 

مشاوره با یک متخصص تغذیه (تلفن: ۰۹۹۰۱۳۹۸۳۸۵) به شما در تنظیم یک برنامه غذایی مناسب کمک می‌کند.

 

روش‌های تشخیصی بیماری‌های قلب و عروق:

• نوار قلب (ECG): نوار قلب فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند.
• اکوی قلب (اکوکاردیوگرافی): با استفاده از امواج صوتی، تصویری از ساختار و عملکرد قلب ارائه می‌دهد.
• تست ورزش قلب: عملکرد قلب را در هنگام فعالیت بدنی ارزیابی می‌کند.
• هولتر مانیتورینگ: فعالیت الکتریکی قلب را به صورت مداوم در طول ۲۴ تا ۴۸ ساعت یا بیشتر ثبت می‌کند. (برای اطلاعات بیشتر در مورد هولتر مانیتورینگ و هزینه آن می‌توانید به مقاله هولتر مانیتورینگ قلب در وب‌سایت کلینیک قلب اکسیر مراجعه نمائید)
• آنژیوگرافی: روشی تهاجمی برای تصویربرداری دقیق از عروق کرونر قلب.

 

چه عواملی باعث تشخیص پزشک متخصص قلب به انجام بالن تنها یا با فنر زدن قلب می‌شود؟

شدت و نوع گرفتگی: در برخی موارد، گرفتگی خفیف بوده و فقط با بالن باز می‌شود. در موارد دیگر، گرفتگی شدیدتر است و نیاز به فنر زدن قلب برای باز نگه داشتن رگ وجود دارد.
محل گرفتگی: محل دقیق گرفتگی در رگ نیز در تصمیم‌گیری موثر است.
ویژگی‌های رگ: قطر رگ و وجود خمیدگی یا پیچیدگی در آن نیز در انتخاب روش درمانی تاثیر دارد.
وضعیت عمومی بیمار: شرایط جسمانی و بیماری‌های زمینه‌ای بیمار نیز در تصمیم‌گیری پزشک متخصص قلب موثر است.

پزشک متخصص قلب پس از بررسی دقیق آنژیوگرافی و شرایط بیمار، بهترین روش درمانی را تعیین می‌کند.

 

پرسش و پاسخ متداول در مورد بالن قلب:

آیا بالن قلب درد دارد؟

معمولاً در حین انجام آنژیوپلاستی، بیمار دردی احساس نمی‌کند، زیرا محل ورود کاتتر بی‌حس می‌شود. ممکن است در زمان تزریق ماده حاجب، احساس گرما یا سوزش مختصری ایجاد شود.

چه داروهایی بعد از بالن قلب تجویز می‌شود؟

معمولاً داروهای ضد پلاکت (مانند آسپرین و کلوپیدوگرل) برای جلوگیری از تشکیل لخته خون در محل بالن یا استنت تجویز می‌شود. همچنین ممکن است داروهای دیگری برای کنترل فشار خون، کلسترول یا سایر مشکلات قلبی تجویز شود. حتماً داروها را طبق دستور پزشک متخصص قلب مصرف کنید.

چه مدت بعد از بالن قلب می‌توان به فعالیت‌های عادی بازگشت؟

زمان بازگشت به فعالیت‌های عادی بستگی به شرایط بیمار و نوع فعالیت دارد. معمولاً بیشتر افراد می‌توانند چند روز پس از آنژیوپلاستی به فعالیت‌های سبک خود بازگردند، اما برای فعالیت‌های سنگین‌تر ممکن است نیاز به زمان بیشتری باشد. پزشک شما در این مورد راهنمایی‌های لازم را ارائه خواهد داد.

آیا بعد از بالن قلب نیاز به رژیم غذایی خاصی است؟

رعایت یک رژیم غذایی سالم برای قلب، پس از بالن‌گذاری بسیار مهم است. (به بخش تغذیه و رژیم بیماران قلبی و نقش آن در بهبود بیمار پس از بالن‌گذاری مراجعه نمائید.)

 

هزینه بالن قلب و مقایسه با عمل قلب باز:

هزینه بالن قلب معمولاً کمتر از عمل قلب باز است، اما باتوجه به عوامل مختلفی مانند نوع استنت (در صورت استفاده)، بیمارستان یا مرکز درمانی و هزینه‌های جانبی می‌تواند متفاوت باشد. برای اطلاع دقیق از هزینه‌ها، بهتر است با پزشک متخصص قلب یا مرکز درمانی خود مشورت کنید.