داروی اسپیرونولاکتون چیست و چه کاربردی دارد؟

اسپیرونولاکتون چیست؟ از درمان بیماری های قلبی تا ریزش مو

اسپیرونولاکتون دارویی است که به طور گسترده برای درمان بیماری های قلبی و عروقی استفاده می شود. این دارو با تاثیر بر هورمون ها و مواد شیمیایی بدن، به بهبود عملکرد قلب و کاهش علائم بیماری ها کمک می کند. در این مقاله، قصد داریم شما را با این دارو، نحوه مصرف صحیح و نکات مهم مربوط به آن آشنا کنیم.

نحوه عملکرد اسپیرونولاکتون در بدن:

این دارو با تاثیر بر سیستم رنین- آنژیوتانسین- آلدوسترون (RAAS) عمل می‌کند، سیستمی که نقش کلیدی در تنظیم فشار خون و تعادل مایعات بدن ایفا می‌کند. زمانی که فشار خون کاهش می‌یابد یا کلیه‌ها افت جریان خون را تشخیص می‌دهند، RAAS فعال می‌شود. هورمون آلدوسترون که توسط غدد فوق کلیوی ترشح می‌شود، بخشی از این سیستم است. آلدوسترون با وادار کردن کلیه‌ها به حفظ سدیم و دفع پتاسیم، حجم مایعات بدن را افزایش داده و در نتیجه، فشار خون را بالا می‌برد. اسپیرونولاکتون با مهار اثرات آلدوسترون، از جذب سدیم و دفع پتاسیم جلوگیری می‌کند، که این امر منجر به کاهش حجم مایعات و افت فشار خون می‌شود.
علاوه بر این، اسپیرونولاکتون با افزایش دفع سدیم و آب از طریق ادرار، به کاهش تورم (ادم) کمک می‌کند. همچنین، با حفظ پتاسیم، از کاهش سطح پتاسیم خون (هیپوکالمی) که ممکن است در اثر مصرف سایر داروهای ادرارآور رخ دهد، جلوگیری می‌کند.

اسپیرونولاکتون: مهارکننده قدرتمند آلدوسترون

اسپیرونولاکتون، که با نام تجاری آلداکتون نیز شناخته می‌شود، دارویی است که به طور خاص برای مقابله با اثرات هورمون آلدوسترون در بدن طراحی شده است. آلدوسترون، هورمونی که توسط غدد فوق کلیوی تولید می‌شود، نقش حیاتی در تنظیم تعادل مایعات و الکترولیت‌ها در بدن ایفا می‌کند.

تأثیر بر کلیه‌ها:
آلدوسترون در کلیه‌ها با افزایش جذب سدیم و آب و در مقابل، افزایش دفع پتاسیم عمل می‌کند. این فرآیند منجر به افزایش حجم مایعات در بدن و در نتیجه، افزایش فشار خون می‌شود. اسپیرونولاکتون با مهار عملکرد آلدوسترون در کلیه‌ها، این روند را معکوس می‌کند. به این ترتیب، سدیم و آب از طریق ادرار از بدن خارج شده و در عین حال، پتاسیم در بدن حفظ می‌شود. این مکانیسم، به ویژه در شرایطی که احتباس مایعات باعث ایجاد تورم (ادم) می‌شود، بسیار مفید است.

تأثیر بر قلب:
علاوه بر کلیه‌ها، آلدوسترون تأثیرات مخربی بر قلب نیز دارد. این هورمون می‌تواند باعث آسیب به عضلات قلب و ایجاد فیبروز (تشکیل بافت اسکار) شود، که در نهایت منجر به کاهش عملکرد قلب می‌شود. اسپیرونولاکتون با مهار اثرات آلدوسترون بر قلب، از این آسیب‌ها جلوگیری کرده و به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند.

دسته دارویی و مکانیسم عملکرد:

اسپیرونولاکتون در دسته داروهای دیورتیک نگهدارنده پتاسیم (K-sparing diuretics) قرار می‌گیرد. این دسته از داروها، برخلاف سایر دیورتیک‌ها، باعث دفع پتاسیم از بدن نمی‌شوند، که این امر از بروز عوارض جانبی ناشی از کاهش پتاسیم خون جلوگیری می‌کند.
علاوه بر این، این قرص به خانواده داروهای آنتاگونیست گیرنده مینرالوکورتیکوئید (Mineralocorticoid Receptor Antagonist یا MRA) تعلق دارد. این داروها با مسدود کردن گیرنده‌های آلدوسترون، از اتصال این هورمون به سلول‌ها جلوگیری کرده و در نتیجه، اثرات آن را مهار می‌کنند.

نکات کلیدی:

• • اسپیرونولاکتون با مهار آلدوسترون، تعادل مایعات و الکترولیت‌ها را در بدن تنظیم می‌کند.
  • این دارو علاوه بر کاهش فشار خون و تورم، از آسیب به عضلات قلب نیز جلوگیری می‌کند.
  •  اسپیرونولاکتون یک دیورتیک نگهدارنده پتاسیم است و از بروز عوارض جانبی ناشی از کاهش پتاسیم خون جلوگیری می‌کند.

موارد استفاده درمانی اسپیرونولاکتون:

• • نارسایی قلبی: در این شرایط، قلب قادر به پمپاژ موثر خون نیست و این امر منجر به تجمع مایعات در بدن و بروز علائمی مانند تنگی نفس و تورم می‌شود. اسپیرونولاکتون با کاهش حجم مایعات، به بهبود عملکرد قلب و تخفیف این علائم کمک می‌کند. همچنین، از تخریب بافت قلب ناشی از اثرات آلدوسترون جلوگیری می‌کند.
  • فشار خون بالا: این دارو با کاهش حجم مایعات و گشاد کردن عروق خونی، فشار خون را پایین می‌آورد. به ویژه در بیمارانی که به داروهای دیگر پاسخ نمی‌دهند، موثر است.

سایر کاربردها:

کاهش تورم (ادم) ناشی از بیماری‌های کبدی و کلیوی:

• • • در بیماری‌های کبدی و کلیوی، عملکرد این اندام‌ها دچار اختلال می‌شود و این امر منجر به تجمع مایعات در بدن و بروز تورم (ادم) می‌شود.
    • اسپیرونولاکتون با افزایش دفع سدیم و آب از طریق ادرار، به کاهش حجم مایعات بدن و در نتیجه، کاهش تورم کمک می‌کند.
    • این دارو به ویژه در بیمارانی که به سایر داروهای ادرارآور پاسخ نمی‌دهند، مفید است.

کاهش رشد موهای زائد در زنان (هیرسوتیسم):

• • • هیرسوتیسم وضعیتی است که در آن زنان دچار رشد بیش از حد موهای زائد در نواحی مردانه (مانند صورت، سینه و پشت) می‌شوند.
    • این وضعیت معمولاً ناشی از افزایش سطح هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها) در بدن است.
    • اسپیرونولاکتون با مسدود کردن اثرات آندروژن‌ها، به کاهش رشد موهای زائد در زنان کمک می‌کند.
    • این دارو برای این مورد استفاده در بانوان کاربرد دارد.

درمان افزایش تولید هورمون آلدوسترون (هیپرآلدوسترونیسم):

• • • هیپرآلدوسترونیسم وضعیتی است که در آن غدد فوق کلیوی بیش از حد هورمون آلدوسترون تولید می‌کنند.
    • این امر منجر به افزایش فشار خون، کاهش سطح پتاسیم خون و سایر مشکلات می‌شود.
    • این دارو با مسدود کردن اثرات آلدوسترون، به درمان این بیماری کمک می‌کند.
    • این دارو با مسدود کردن گیرنده‌های آلدوسترون، از اتصال این هورمون به سلول‌ها جلوگیری کرده و در نتیجه، اثرات آن را مهار می‌کند.

نکات مهم:

• • • مصرف اسپیرونولاکتون برای هر یک از این موارد باید تحت نظر پزشک متخصص قلب و با دوز مناسب انجام شود.
    • این دارو ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد، بنابراین قبل از مصرف آن، حتماً پزشک متخصص خود را از داروهای مصرفی خود مطلع کنید.
    • همچنین لازم است که بدانید مصرف اسپیرونولاکتون دارای عوارض جانبی نیز هست و مصرف خودسرانه آن به هیچ عنوان توصیه نمیشود.

اشکال دارویی اسپیرونولاکتون و نکات مرتبط:

قرص اسپیرونولاکتون به صورت قرص‌هایی با دوزهای مختلف 25، 50 و 100 میلی‌گرم در دسترس است. این تنوع دوز، امکان تنظیم دقیق دارو بر اساس نیازهای فردی بیماران را فراهم می‌سازد. برای کودکان و افرادی که با بلع قرص مشکل دارند، فرم سوسپانسیون اسپیرونولاکتون با غلظت 5 میلی‌گرم در هر میلی‌لیتر نیز تولید شده است.
علاوه بر این، این قرص گاهی اوقات به صورت ترکیبی با سایر داروهای کاهنده فشار خون، مانند هیدروکلروتیازید، عرضه می‌شود. این ترکیبات به منظور افزایش اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی احتمالی طراحی شده‌اند.
نام تجاری اصلی این دارو آلداکتون است، اما در ایران، شرکت‌های دارویی متعددی اسپیرونولاکتون را با نام‌ها و بسته‌بندی‌های گوناگون تولید و عرضه می‌کنند. به همین دلیل، بیماران باید دقت کنند که به دلیل تفاوت‌های ظاهری، از مصرف همزمان چند نوع مختلف از این دارو خودداری کنند.

نکات مهم:

• • • تنوع اشکال دارویی اسپیرونولاکتون امکان استفاده از آن را برای گروه‌های مختلف بیماران فراهم می‌کند.
    • ترکیب اسپیرونولاکتون با سایر داروهای فشار خون، یک رویکرد رایج در درمان این بیماری است.
    • با توجه به تنوع برندهای موجود در ایران، توجه به نام تجاری و بسته‌بندی دارو ضروری است.

نحوه مصرف و دوز:

• اسپیرونولاکتون معمولاً به صورت قرص خوراکی مصرف می شود.
• دوز مصرفی دارو توسط پزشک و بر اساس شرایط بیمار تعیین می شود.
• مصرف دارو همراه با غذا یا بدون غذا مشکلی ندارد، اما بهتر است همیشه به یک شکل مصرف شود.

عوارض جانبی اسپیرونولاکتون:

قرص اسپیرونولاکتون، مانند هر داروی دیگری، می‌تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند. شدت و نوع این عوارض در افراد مختلف متفاوت است و به عوامل متعددی مانند دوز دارو، وضعیت سلامتی فرد و مصرف همزمان سایر داروها بستگی دارد.

عوارض جانبی شایع:

• • • افزایش سطح پتاسیم خون (هیپرکالمی): این عارضه یکی از مهم‌ترین عوارض جانبی اسپیرونولاکتون است، زیرا این دارو باعث حفظ پتاسیم در بدن می‌شود. افزایش بیش از حد پتاسیم می‌تواند منجر به مشکلات جدی قلبی شود. علائم هیپرکالمی شامل ضعف عضلانی، خستگی، بی‌حسی و ضربان قلب نامنظم است.
    • اختلالات گوارشی: تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکم از عوارض شایع گوارشی اسپیرونولاکتون هستند.
    • سرگیجه و خواب‌آلودگی: این عوارض به ویژه در ابتدای مصرف دارو شایع‌تر هستند.
    • اختلالات هورمونی: اسپیرونولاکتون می‌تواند باعث تغییرات هورمونی در زنان و مردان شود. در زنان، این تغییرات ممکن است شامل نامنظمی قاعدگی، بزرگ شدن سینه‌ها و رشد موهای زائد باشد. در مردان، بزرگ شدن سینه‌ها (ژنیکوماستی) و کاهش میل جنسی از عوارض احتمالی هستند.
    • کاهش فشار خون: اسپیرونولاکتون با کاهش حجم مایعات بدن، فشار خون را پایین می‌آورد. در برخی افراد، این امر می‌تواند منجر به سرگیجه و ضعف شود.

عوارض جانبی نادر اما جدی:

• • • اختلالات کلیوی: در موارد نادر، اسپیرونولاکتون می‌تواند باعث اختلال در عملکرد کلیه‌ها شود.
    • اختلالات قلبی: افزایش بیش از حد پتاسیم می‌تواند منجر به آریتمی‌های قلبی خطرناک شود.
    • واکنش‌های آلرژیک: بثورات پوستی، خارش، تورم و مشکلات تنفسی از علائم واکنش‌های آلرژیک به اسپیرونولاکتون هستند.

نکات مهم:

• • در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، به ویژه علائم جدی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه یا ضربان قلب نامنظم، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
  • قبل از شروع مصرف اسپیرونولاکتون، پزشک متخصص خود را از تمام داروهای مصرفی خود، از جمله داروهای گیاهی و مکمل‌ها، مطلع کنید.
  • اندازه‌گیری منظم سطح پتاسیم خون برای جلوگیری از هیپرکالمی ضروری است.
  • مصرف این قرص در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود.
  • در صورت بروز علائم واکنش آلرژیک، مصرف دارو را قطع کرده و به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید.

موارد منع مصرف اسپیرونولاکتون:

بیماری‌های کلیوی پیشرفته:
در بیمارانی که عملکرد کلیه‌هایشان به شدت مختل شده است، مصرف اسپیرونولاکتون می‌تواند منجر به افزایش خطر هیپرکالمی (افزایش سطح پتاسیم خون) شود، که یک عارضه جانبی خطرناک است.

هیپرکالمی:
اگر فردی از قبل سطح پتاسیم خون بالایی داشته باشد، مصرف اسپیرونولاکتون می‌تواند این وضعیت را تشدید کند.

بیماری آدیسون:
این بیماری یک اختلال در غدد فوق کلیوی است که منجر به کمبود هورمون‌های خاصی، از جمله آلدوسترون، می‌شود. مصرف اسپیرونولاکتون در این افراد می‌تواند منجر به عدم تعادل الکترولیت‌ها شود.

بارداری و شیردهی:

• • مصرف اسپیرونولاکتون در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند.
  • اسپیرونولاکتون می‌تواند وارد شیر مادر شود، بنابراین مصرف آن در دوران شیردهی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.

موارد احتیاط در مصرف اسپیرونولاکتون:

تداخلات دارویی:

قرص اسپیرونولاکتون می‌تواند با داروهای مختلفی تداخل داشته باشد، از جمله:

• • • داروهای مهارکننده ACE و ARB (داروهای فشار خون)
    • داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
    • مکمل‌های پتاسیم
    • داروهای ضد انعقاد خون مانند هپارین

بنابراین، قبل از شروع مصرف این قرص، حتماً پزشک متخصص قلب خود را از تمام داروهای مصرفی خود مطلع کنید.

بیماری‌های کبدی:
در بیماران مبتلا به بیماری‌های کبدی، متابولیسم اسپیرونولاکتون ممکن است مختل شود، بنابراین دوز دارو باید با احتیاط تنظیم شود.

دیابت:
در بیماران دیابتی، مصرف اسپیرونولاکتون می‌تواند خطر هیپرکالمی را افزایش دهد.

افراد مسن:
افراد مسن ممکن است به عوارض جانبی اسپیرونولاکتون، به ویژه هیپرکالمی، حساس‌تر باشند.
مصرف الکل:

مصرف الکل می‌تواند عوارض جانبی اسپیرونولاکتون، مانند سرگیجه و خواب‌آلودگی، را تشدید کند.

عدم تعادل الکترولیت:
در صورت وجود هرگونه عدم تعادل الکترولیت در بدن، باید حتما قبل از مصرف این دارو به پزشک اطلاع داده شود.

نکات مهم:

• • هرگز اسپیرونولاکتون را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید.
  • در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
  • اندازه‌گیری منظم سطح پتاسیم خون در طول مصرف اسپیرونولاکتون ضروری است.

کاربرد اسپیرونولاکتون در مشکلات پوستی:

آکنه:

• • قرص اسپیرونولاکتون با مهار اثرات هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها)، به کاهش تولید چربی پوست کمک می‌کند. این امر به ویژه در زنانی که آکنه آنها تحت تأثیر عوامل هورمونی قرار دارد، مفید است.
  • این دارو می‌تواند به کاهش التهاب و قرمزی ناشی از آکنه نیز کمک کند.
  • ذکر این نکته که مصرف این دارو برای درمان آکنه باید تحت نظر پزشک متخصص پوست انجام شود و مصرف خودسرانه آن توصیه نمی‌شود.

ریزش موی آندروژنیک (آلوپسی آندروژنیک):

• • اسپیرونولاکتون می‌تواند به کاهش ریزش موی ناشی از افزایش سطح هورمون‌های مردانه در زنان کمک کند.
  • باید توجه داشت که این دارو برای درمان ریزش موی آندروژنیک در مردان کاربردی ندارد.

پوست چرب:

• • اسپیرونولاکتون با کاهش تولید چربی پوست، می‌تواند به کنترل چربی پوست و جلوگیری از بروز جوش و آکنه کمک کند.

نکات مهم:

• • تأکید بر این نکته که مصرف اسپیرونولاکتون برای مشکلات پوستی باید تحت نظر پزشک متخصص پوست انجام شود.
  • ذکر عوارض جانبی احتمالی اسپیرونولاکتون در مصرف پوستی، مانند خشکی پوست، خارش و قرمزی.
  • توضیح تداخلات دارویی احتمالی اسپیرونولاکتون با سایر داروهای پوستی.
  • توضیح این نکته که اسپیرونولاکتون یک راه حل سریع برای درمان مشکلات پوستی نیست و ممکن است چندین ماه طول بکشد تا نتایج آن مشاهده شود

نکات مهم برای بیماران:

• مصرف منظم دارو و پیگیری با پزشک برای کنترل بیماری بسیار مهم است.
• اندازه گیری منظم فشار خون و کنترل علائم به مدیریت بهتر بیماری کمک می کند.
• تغییر سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی مناسب، تاثیر دارو را افزایش می دهد.

 

خدمات کلینیک قلب و عروق اکسیر در جهت حفظ سلامت قلب و عروق

کلینیک قلب و عروق اکسیر با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و کادر متخصص، طیف وسیعی از خدمات را برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری‌های قلبی و عروقی ارائه می‌دهد. انجام منظم چکاپ‌های دوره‌ای قلب و عروق، نقشی حیاتی در حفظ سلامت و تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی دارد. در این راستا، خدمات این کلینیک شامل موارد زیر است:

نوار قلب (ECG): نوار قلب آزمایشی ساده و غیرتهاجمی است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کرده و به تشخیص آریتمی‌ها، ایسکمی قلبی و سایر بیماری‌های قلبی کمک می‌کند.
تست ورزش قلب (تردمیل): تست ورزش عملکرد قلب را در حین فعالیت بدنی ارزیابی کرده و به تشخیص بیماری عروق کرونر کمک می‌کند.

اکو قلب (اکوکاردیوگرافی): اکو قلب یک آزمایش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج فراصوت، تصاویر زنده‌ای از قلب ارائه داده و به بررسی ساختار و عملکرد قلب می‌پردازد.

هولتر ریتم و هولتر فشار خون:

هولتر ریتم: دستگاه هولتر ریتم نوسانات الکتریکی قلب را به صورت مداوم و در طی 24 تا 72 ساعت ثبت می‌کند. این دستگاه به شناسایی آریتمی‌های قلبی (ضربان‌های نامنظم) که ممکن است در نوار قلب معمولی مشخص نشوند، کمک می‌کند.
هولتر فشار خون: هولتر فشار خون دستگاه کوچکی است که فشارخون بیمار را در فواصل منظم در طول 24 ساعت ثبت می‌کند. این روش به ارزیابی دقیق‌تر فشار خون و تشخیص فشار خون پنهان یا فشار خون شبانه کمک می‌کند.

بررسی و تشخیص فشار خون و درمان آن: کلینیک اکسیر خدمات جامعی را در زمینه تشخیص، ارزیابی و درمان فشار خون بالا ارائه می‌دهد. پزشکان متخصص با استفاده از روش‌های تشخیصی پیشرفته و رویکردهای درمانی نوین، به کنترل فشار خون بیماران و پیشگیری از عوارض آن کمک می‌کنند.

انجام منظم این تست‌ها به تشخیص زودهنگام بیماری‌های قلبی و عروقی و پیشگیری از عوارض جدی کمک می‌کند.

 

نتیجه گیری:

اسپیرونولاکتون دارویی موثر برای درمان بیماری های قلبی و عروقی است، اما مصرف صحیح و تحت نظر پزشک آن بسیار مهم است. با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، می توانید از مزایای این دارو بهره مند شوید و سلامت قلب و عروق خود را حفظ کنید.

نکات تکمیلی:

• همیشه قبل از شروع مصرف هر دارویی، با پزشک خود مشورت کنید.
• از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنید.
• در صورت داشتن هرگونه سوال در مورد اسپیرونولاکتون، از پزشک متخصص خود بپرسید.

پرسش‌های متداول در مورد اسپیرونولاکتون:

سوالات متداول اسپیرونولاکتون:

اسپیرونولاکتون برای چه مواردی استفاده می‌شود؟

این دارو برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی، تورم (ادم) ناشی از بیماری‌های کبدی و کلیوی، پرمویی در زنان، آکنه، ریزش موی آندروژنیک و افزایش تولید هورمون آلدوسترون (هیپرآلدوسترونیسم) استفاده می‌شود.

اسپیرونولاکتون چگونه عمل می‌کند؟

این دارو با مهار اثرات هورمون آلدوسترون، باعث افزایش دفع سدیم و آب از بدن و حفظ پتاسیم می‌شود. همچنین، اثرات هورمون‌های مردانه را مسدود می‌کند.

عوارض جانبی شایع اسپیرونولاکتون چیست؟

عوارض جانبی شایع شامل افزایش سطح پتاسیم خون، اختلالات گوارشی، سرگیجه، خواب‌آلودگی و اختلالات هورمونی است.

آیا اسپیرونولاکتون با داروهای دیگر تداخل دارد؟

بله، این دارو می‌تواند با داروهای مهارکننده ACE، ARB، NSAIDs، مکمل‌های پتاسیم و داروهای ضد انعقاد خون تداخل داشته باشد.

سوالات پرتکرار قرص اسپیرونولاکتون:

آیا مصرف اسپیرونولاکتون در دوران بارداری و شیردهی مجاز است؟

مصرف این دارو در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه اول، توصیه نمی‌شود. در دوران شیردهی نیز باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود.

آیا اسپیرونولاکتون باعث افزایش وزن می‌شود؟

این قرص با کاهش حجم مایعات بدن، می‌تواند باعث کاهش وزن شود. اما در برخی افراد، ممکن است باعث افزایش وزن ناشی از احتباس آب شود.

آیا اسپیرونولاکتون برای درمان آکنه مؤثر است؟

بله، این دارو با کاهش تولید چربی پوست، می‌تواند به درمان آکنه در زنان کمک کند.

آیا اسپیرونولاکتون باعث ریزش مو می‌شود؟

خیر این دارو به دلیل خاصیت ضد آندروژنی که دارد در برخی از بانوان باعث کاهش ریزش مو میشود.

آیا مصرف اسپیرونولاکتون باعث افزایش پتاسیم خون می‌شود؟

بله، این قرص باعث حفظ پتاسیم در بدن می‌شود و در برخی افراد، می‌تواند منجر به افزایش سطح پتاسیم خون شود.

آیا مصرف اسپیرونولاکتون برای مردان عوارض جانبی دارد؟

بله، در مردان، این دارو می‌تواند باعث بزرگ شدن سینه‌ها (ژنیکوماستی) و کاهش میل جنسی شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز هرگونه عارضه جانبی، به ویژه علائم جدی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه یا ضربان قلب نامنظم، باید فوراً به پزشک متخصص قلب مراجعه کرد.