از علائم تا درمان بیماری آسم
بیماری آسم؛ آسم وضعیتی است که در آن مجاری تنفسی باریک و متورم می‌شود و ممکن است مخاط اضافی ایجاد کند. از این رو می‌تواند تنفس را دشوار کرده و باعث سرفه، صدای سوت (خس خس) هنگام تنفس و تنگی نفس شود.
برای برخی از افراد، آسم یک عارضه خفیف است اما برای برخی دیگر می‌تواند یک مشکل اساسی باشد که در فعالیت‌های روزمره تداخل ایجاد کند و همچنین ممکن است منجر به یک حمله آسم و تهدید کننده زندگی شود.
توجه داشته باشید آسم قابل درمان نیست، اما علائم آن قابل کنترل است. از آنجا که شدت آسم غالباً با گذشت زمان تغییر می‌کند، مهم این است که بیمار با یک متخصص و پزشک در ارتباط باشد تا علائم و نشانه‌های خود را ردیابی کرده و در صورت لزوم درمان را آغاز کند.
دو نشانه اصلی آسم وجود دارد:
انسداد راه هوایی: زمانی که به طور معمول نفس می‌کشید، نوارهای عضلانی اطراف مجاری تنفسی آرام می‌شوند و هوا آزادانه حرکت می‌کند. اما وقتی به آسم مبتلا باشید، عضلات سفت می‌شوند و عبور هوا دشوارتر خواهد شد.
تحریک‌پذیری راه هوایی: افراد مبتلا به آسم؛ مجاری تنفسی حساسی دارند که بیش از حد واکنش نشان می‌دهند و در صورت بروز یک اختلال کوچک به سرعت تنگ شده و عارضه‌های بعدی را به دنبال دارند.
این مشکلات ممکن است علائمی مانند:
- سرفه کردن، به خصوص در شب یا صبح
- خس خس و صدای سوت هنگام نفس کشیدن
- تنگی نفس
- سفتی، درد یا فشار در قفسه سینه
- مشکلات تنفسی هنگام خواب
علائم آسم برای تمامی مبتلایان یکسان نیست، ممکن است تمام بیماران این علائم را نداشته باشید، یا در زمان‌های مختلف علائم مختلفی داشته باشند. علائم نیز ممکن است از حمله آسم به حمله دیگر متفاوت باشد، به صورتی که در یک حمله خفیف و در حمله دیگر شدید باشد.
برخی از افراد مبتلا به آسم ممکن است برای مدت طولانی بدون هیچ گونه علائمی مراجعه کنند و برخی دیگر ممکن است هر روز با مشکل روبرو شوند. بعلاوه، بعضی از افراد ممکن است فقط در حین ورزش یا با عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی آسم را تجربه کنند.
حملات خفیف آسم معمولاً شایعتر است. معمولاً طی چند دقیقه تا چند ساعت مجاری تنفسی باز می‌شود. حملات شدید کمتر شایع است اما طولانی‌تر هستند و بلافاصله به کمک پزشکی نیاز دارند. گفتنی است که شناسایی و درمان حتی علائم خفیف آسم برای کمک به شما در جلوگیری از وقایع شدید و کنترل بهتر آسم بسیار حائز اهمیت است.
علائم شایع آسم
همانطور که اشاره شد علائم بیماری آسم در افراد مختلف متفاوت است. ممکن است حملات آسم به ندرت اتفاق بیفتد و علائم را فقط در زمان‌های خاص، مثلا هنگام ورزش تجربه کنید و یا علائم مداوم داشته باشید.
علائم و نشانه‌های آسم عبارتند از:
- تنگی نفس
- تنگی یا درد در قفسه سینه
- خس خس در هنگام بازدم که نشانه شایع آسم در کودکان است.
- مشکل خواب ناشی از تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه
- حملات سرفه یا خس خس سینه که توسط ویروس تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا شدیدتر می‌شود.
نشانه هایی که نشان می‌دهد احتمالاً آسم در حال بدتر شدن است عبارتند از:
- افزایش دشواری تنفس
- نیاز به استفاده بیشتر از دستگاه استنشاقی تسکین سریع
برای برخی از افراد، علائم و نشانه های آسم در شرایط خاص شدید می‌شوند:
- آسم ناشی از ورزش، که ممکن است در هنگام سرد و خشک شدن هوا بدتر شود.
- آسم شغلی، ناشی از عوامل تحریک کننده محل کار مانند گازهای شیمیایی، گازها یا گرد و غبار
- آسم ناشی از آلرژی، ناشی از مواد موجود در هوا، مانند گرده، هاگ کپک، ضایعات یا ذرات پوست و بزاق خشک شده ریخته شده توسط حیوانات خانگی (شوره حیوان خانگی)
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که با علائم زیر مواجه شدید باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید:
- تنفس سریع
- صورت، لب‌ها، یا ناخن‌های کم رنگ یا آبی
- هنگامی که نفس می‌کشید، پوست دنده‌های شما به سمت داخل کشیده می‌شود.
- مشکل در تنفس، راه رفتن یا صحبت کردن
- علائمی که بعد از مصرف دارو بهتر نمی‌شوند.
علل بروز آسم
مشخص نیست که چرا بعضی از افراد به بیماری آسم مبتلا می‌شوند و برخی دیگر به آن مبتلا نمی‌شوند، اما این بیماری احتمالاً به دلیل ترکیبی از عوامل محیطی و ارثی (ژنتیکی) به وجود می‌آید. برخی از علل ابتلا به آسم موارد زیر است:
- قرار گرفتن در معرض تحریک کننده‌های مختلف و موادی که باعث ایجاد آلرژی (مواد حساسیت زا) می‌شوند، می‌تواند علائم و نشانه‌های بیماری آسم را تحریک کنند. عوامل محرک آسم از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- عفونت‌های تنفسی، مانند سرماخوردگی
- فعالیت بدنی
- هوای سرد
- آلاینده ها و محرک‌های هوا ، مانند دود
- داروهای خاصی از جمله مسدودکننده‌های بتا، آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن (Advil ،Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve)
- احساسات و استرس شدید
- سولفیت‌ها و مواد نگهدارنده به برخی انواع غذاها و نوشیدنی‌ها از جمله میگو، میوه خشک، سیب زمینی فرآوری شده، آبجو و شراب
- بیماری ریفلاکس معده (GERD)، وضعیتی که در آن اسیدهای معده به داخل گلو برگشته‌اند.
حمله آسم چیست؟
حمله آسم عارضه‌ای است که در آن نوارهای عضلانی اطراف مجاری تنفسی برای سفت شدن تحریک می‌شوند. به این سفت شدن “برونکوسپاسم” گفته می‌شود. در طول حمله، پوشش مجاری تنفسی متورم یا ملتهب می‌شود و سلول‌های پوشاننده مجاری تنفسی، مخاط بیشتر و ضخیم تر از حد طبیعی ایجاد می‌کنند.
علائم حمله آسم عبارتند از:
- سرفه ای که متوقف نخواهد شد.
- تنفس بسیار سریع
- درد یا فشار قفسه سینه
- عضلات سفت شده گردن و قفسه سینه
- مشکل صحبت کردن
- احساس اضطراب یا وحشت
- صورت رنگ پریده و عرق کرده
- لب‌ها یا ناخن‌های آبی
نکته: حمله آسم می‌تواند به سرعت بدتر شود، بنابراین درمان فوری این علائم مهم است. بدون درمان فوری، مانند دستگاه استنشاقی آسم یا مایع گشادکننده برونش، تنفس دشوارتر می‌شود. اگر در این زمان از یک جریان سنج اوج استفاده کنید، احتمالاً کمتر از 50٪ خواهد بود. با ادامه سفت شدن ریه‌ها، شما به هیچ وجه نمی‌توانید از اوج سنج استفاده کنید. ریه‌های شما سفت می‌شود بنابراین حرکت هوا به اندازه کافی برای ایجاد خس خس وجود ندارد. شما باید فوراً به بیمارستان بروید.
بدون درمان مناسب، با گذشت زمان، ممکن است نتوانید صحبت کنید و در اطراف لب‌های رنگ مایل به آبی پیدا می‌کند. این تغییر رنگ، “معروف به سیانوز”، به این معنی است که اکسیژن کمتری در خون دارید. این می‌تواند باعث از دست دادن هوشیاری و مرگ شود.
عوامل خطر ابتلا به آسم
تصور می شود تعدادی از عوامل احتمال ابتلا به آسم را افزایش می‌دهند. آنها عبارتند از:
- داشتن خویشاوند مبتلا به بیماری آسم، مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر
- داشتن یک بیماری آلرژیک دیگر، مانند “درماتیت آتوپیک” که باعث قرمزی، خارش پوست یا تب یونجه می‌شود که آبریزش بینی، گرفتگی و خارش چشم را در پی دارد.
- اضافه وزن داشتن
- استعمال سیگار
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- قرار گرفتن در معرض دود اگزوز یا سایر انواع آلودگی‌ها
- قرار گرفتن در معرض عوامل شغلی، مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایشگری و تولید
آسم چگونه طبقه بندی می‌شود؟
بر اساس تحقیقات پزشکان میزان آسم را با علائم آن رتبه‌بندی می‌کنند:
- آسم متناوب خفیف: علائم خفیف کمتر از دو بار در هفته است. علائم هنگام شب کمتر از دو بار در ماه است. تعداد کمی از حملات آسم.
- آسم مداوم خفیف: علائم سه تا شش بار در هفته است. علائم شبانه سه تا چهار بار در ماه. حملات آسم ممکن است فعالیت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
- آسم مداوم متوسط: علائم سه تا شش بار در هفته است. علائم شبانه سه تا چهار بار در ماه. در این نوع نیز حملات آسم ممکن است فعالیت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
- آسم مداوم شدید: علائم در حال انجام هر دو روز و شب.
انواع آسم
علی رغم متفاوت بودن آسم در بزرگسالان و کودکان، در حال حاضر بر اساس مطالعات صورت گرفته آسم می‌تواند با توجه به علل خود به چند نوع آسم تقسیم شود که در ادامه می‌خوانید:
-
آسم بزرگسالان:
آسم می‌تواند از هر سنی شروع شود، اما در افراد زیر 40 سال شیوع بیشتری دارد.
- آسم در کودکان:
علائم ممکن است از یک قسمت به یک قسمت در یک کودک متفاوت باشد. علائم آسم در کودکان عبارت‌اند از:
- انرژی کمتری یا مکث برای گرفتن نفس در حین بازی دارند
- تنفس سریع یا کم عمق
- درد قفسه سینه یا احساس سفتی
- صدای سوت هنگام تنفس یا تنفس آنها
- تنگی نفس
- سفت شدن عضلات گردن و قفسه سینه
- ضعف یا خستگی
انقباض برونش ناشی از ورزش:
ممکن است این را بنام آسم ناشی از ورزش نیز بشناسید. این نوع آسم در حین فعالیت بدنی اتفاق می‌افتد، به طوری که چند دقیقه پس از شروع ورزش متوجه علائم می‌شوید و ممکن است 10 تا 15 دقیقه پس از توقف ادامه داشته باشند.
-
آسم آلرژیک:
مواردی که باعث آلرژی می شوند، مانند گرد و غبار، گرده گل و شوره حیوانات خانگی می‌توانند باعث حملات آسم شوند.
-
آسم غیر آلرژیک:
این نوع آسم بر اثر هوای محیط ایجاد می‌شود. این آسم می‌تواند بر اثر گرمای تابستان یا سرمای زمستان بروز کند. همچنین ممکن است هنگام استرس یا سرماخوردگی خود را نشان دهد.
-
آسم شغلی:
این نوع آسم معمولاً در افرادی که در اطراف بخارات شیمیایی، گرد و غبار یا سایر مواد تحریک‌کننده هوا کار می‌کنند، دیده می‌شود.
-
آسم ائوزینوفیل:
این فرم شدید با سطح بالایی از گلبول‌های سفید خون به نام ائوزینوفیل مشخص می‌شود. این بیماری معمولاً بزرگسالان بین 35 تا 50 سال را درگیر می‌کند.
-
آسم شبانه:
علائم آسم در شب بدتر می‌شود.
-
آسم ناشی از آسپرین:
هنگام مصرف آسپرین، همراه با آبریزش بینی، عطسه، فشار سینوس و سرفه علائم آسم نیز دیده می‌شود.
-
آسم نوع سرفه:
برخلاف انواع دیگر، تنها علامت این نوع آسم سرفه طولانی مدت است.
جلوگیری از ابتلا به آسم
اگرچه راهی برای جلوگیری از آسم وجود ندارد، شما و پزشک می‌توانید یک برنامه گام به گام برای زندگی با شرایط خود و جلوگیری از حملات آسم تدوین کنید. آسم یک بیماری مداوم است که نیاز به نظارت و درمان منظم دارد. در دست گرفتن کنترل درمان می‌تواند احساس کنترل بیشتری در زندگی شما ایجاد کند. در ادامه رعیات برخی نکات برای پیشگیری از ابتلا به آسم را می‌خوانید:
برای آنفلوانزا و ذات الریه واکسینه شوید: عدم ابتلا به این دو بیمار یمیتواند ابتلا به آسم را کاهش دهد.
عوامل محرک آسم را شناسایی و از آنها اجتناب کنید: تعدادی از عوامل حساسیت زا و تحریک‌کننده در فضای باز از گرده و کپک تا آلودگی هوای سرد و هوا می‌توانند باعث حملات آسم شوند. بنابراین آگاهی از اینکه چه چیزی باعث آسم شما می‌شود یا آن را بدتر می‌کند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از آنها می تواند از بروز آسم پیگیری کند.
تنفس خود را کنترل کنید: یاد بگیرید که علائم هشداردهنده حمله قریب الوقوع مانند سرفه خفیف، خس خس سینه یا تنگی نفس را تشخیص دهید.
اما از آنجا که ممکن است عملکرد ریه شما قبل از مشاهده علائم یا علائمی کاهش یابد، مرتباً اوج جریان هوا را با یک متر اوج سنج خانگی اندازه گیری و ثبت کنید. یک اوج سنج میزان سختی نفس کشیدن را اندازه گیری می‌کند.
حملات را زود شناسایی و درمان کنید: اگر سریع اقدام کنید، احتمال حمله شدید کمتر است.
داروهای خود را طبق تجویز مصرف کنید: بدون اینکه ابتدا با پزشک خود صحبت کنید، حتی اگر به نظر می‌رسد بیماری آسم در حال بهبود است، داروهای خود را تغییر ندهید. پزشک بایداطمینان حاصل کند که از داروهای خود به درستی استفاده می‌کنید و دوز مناسب مصرف می‌کنید.
درمان آسم
بسیاری از درمان‌های آسم می‌توانند علائم شما را کاهش دهند.. روش‌های درمانی بیماری آسم شامل موارد زیر است:
-
کورتیکواستروئیدهای استنشاقی:
این داروها در دراز مدت علائم آسم را درمان می‌کنند. این بدان معناست که شما هر روز آنها را برای کنترل آسم خود استفاده خواهید کرد. این داروها از تورم داخل مجاری تنفسی جلوگیری کرده و آن را تسکین می‌دهند و به بدن کمک می‌کند تا مخاط کمتری ایجاد کند. گفتنی است برای ورود دارو به ریه‌ها از دستگاهی به نام استنشاق استفاده می‌کنید. کورتیکواستروئیدهای استنشاقی رایج عبارت‌اند از:
- بکلمتازون (QVAR)
- بودسونید (Pulmicort)
- فلوتیکازون (Flovent)
-
اصلاح کننده‌های لکوترین:
یکی دیگر از درمان‌های طولانی مدت آسم است، این داروها باعث جلوگیری از لکوترین‌ها می‌شوند، مواردی که در بدن حمله آسم را ایجاد می‌کنند. با توجه به تشخیص پزشک آنها را باید روزی یک بار به عنوان قرص مصرف می‌کرد. اصلاح‌کننده‌های معمول لکوترین شامل موارد زیر است:
مونتلوکاست (Singulair)
Zafirlukast (آکولات)
- آگونیست‌های طولانی مدت بتا:
این داروها نوارهای عضلانی اطراف مجاری تنفسی را شل می کنند. ممکن است آنها را با نام “گشادکننده برونش” نیر بشناسید. آنها عبارت‌اند از:
فرموترول (فورادیل)
سالمترول (Serevent)
- استنشاقی ترکیبی:
این داروها برای تسکین آسم مصرف می‌شوند. موارد معمول عبارت‌اند از:
بودسونید و فرموترول (سیمبیکورت)
فلوتیکازون و سالمترول (Advair Diskus)
فلوتیکازون و ویلانترول (Breo)
مومتازون و فرموترول (Dulera)
-
آگونیست‌های بتا کوتاه مدت:
این داروها به عنوان داروهای نجات یا استنشاق‌کننده‌های نجات شناخته می‌شوند آنها نوارهای عضلانی اطراف مجاری تنفسی شما را شل کرده و علائم را تسکین می‌دهند. عبارت‌اند از:
آلبوترول (Accuneb ،ProAir ،Proventil ،Ventolin)
لووالبوترول (Xopenex HFA)
- آنتی کولینرژیک‌ها:
این گشادکننده‌های برونش از سفت شدن نوارهای عضلانی اطراف مجاری تنفسی جلوگیری می‌کنند. موارد معمول عبارت‌اند از:
ایپراتروپیوم (آتروونت)
تیوتروپیوم بروماید (Spiriva)
کورتیکواستروئیدهای خوراکی و وریدی:
در هنگام حمله آسم، آنها تورم و التهاب را در مجاری تنفسی کاهش می‌دهند.استروئیدهای خوراکی رایج عبارت‌اند از:
متیل پردنیزولون (مدرول)
پردنیزولون (Orapred ،Pediapred ،Prelone)
پردنیزون (دلتاسون)
سایر داروهای بیولوژیکی سلول‌های ایمنی بدن را از ایجاد مواردی که باعث التهاب می‌شوند متوقف می‌کنند. این داروها شامل موارد زیر است:
- بنرالیزوماب (فاسنرا)
- مپولیزوماب (نوکالا)
- رزلیزوماب (سینقیر)
بهترین کلینیک قلب و دیابت در تهران ؛ برای مشاوره رایگان و رزرو نوبت با شماره های مرکز تماس حاصل فرمایید.
آدرس شعبه یک: یوسف آباد، خیابان هجدهم ، پلاک ۱۰
۰۲۱-۸۸۰۶۷۱۷۵
۰۲۱-۸۸۵۵۷۶۰۱-۳
بدون دیدگاه