پسوریازیس

پسوریازیس چیست؟

پسوریازیس یک بیماری شایع پوستی است که با پلاک‌های پوسته‌دار قرمز تظاهر پیدا می‌کند. پسوريازيس اشكال گوناگون با شدت‌های متفاوت داشته و مسري هم نمی‌باشد. پسوریازیس معمولا در سنین نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود، ولی حتی در دوره نوزادی یا سنین پیری هم ممکن است بروز کند. هم زنان و هم مردان تقريباً به يك نسبت به اين بيماری مبتلا می‌شوند. نمای ظاهری بیماری پسوریازیس به شکل ضایعات ضخیم با پوسته نقره‌ای یا سفید که ممکن است پاپول‌هایی با تنها چند میلیمتر اندازه باشند یا اینکه پلاک‌های بزرگی باشند که بخش وسیعی از بدن را درگیر کرده‌اند. پسوريازيس در اشكال گوناگون ديده مي‌شود، اما شايع‌ترين شكل آن كه پسوريازيس معمولی ناميده مي‌شود بصورت پلاك‌های قرمز رنگ با پوسته‌ريزی قابل توجه، اغلب در سر، آرنج‌ها، ساعدها، زانوها و ساير نواحي تحت فشار ديده مي‌شود.

پسوریازیس معمولا قرینه است و نواحی مشابه دو طرف بدن را درگیر می‌کند. نواحی شایع درگیری معمولا روی مفاصل بزرگ زانو، آرنج، مفاصل انگشتان و البته کف دست و پا است. زیر بغل، زیر سینه‌ها، نواحی تناسلی و سایر چین‌های بدن هم ممکن است درگیر شوند که به این نوع پسوریازیس فلکسورال یا معکوس می‌گویند.

درگیری ناخن ها هم در جریان پسوریازیس امری معمول است.

اين امر بخصوص در افرادي كه درگيري مفصلي دارند بيشتر ديده مي‌شود. درگيري ناخن‌ها ممكن است بصورت جدا شدن صفحه ناخن از بستر ناخن، بروز نقاط ريز روي ناخن، ضخيم شدن زير ناخن و يا تغيير شكل و تغيير رنگ ناخن تظاهر كند. اگرچه در درصد بالايي از بيماران پسوريازيس، ناحيه سر درگير مي‌شود، اما اين مسئله باعث ريزش مو نمی‌شود. گاهي اوقات پلاكهاي فوق‌الذكر بخش قابل توجهي از سطح پوست را درگير مي‌كنند كه در اين حالت اصطلاحاً به آن پسوريازيس ژنراليزه مي‌گويند و گاهي هم تقريباً تمام سطح بدن دچار قرمزی و پوسته‌ريزی مي‌شود كه حالت خطيري از پسوريازيس را ايجاد مي‌كند كه پسوريازيس اريترودرميك ناميده شده، نياز به مراقبت ويژه دارد.

علاوه بر اين ممكن است ضايعات پوستي پسوريازيس بسيار كوچك و متعدد باشند كه اصطلاحاً به آن پسوريازيس قطره‌ای مي‌گويند كه بخصوص در كودكان و پس از عفونت‌های استرپتوكوكی ديده مي‌شود. ندرتاً ضايعات پوستي در پسوريازيس بصورت ضايعات حاوی چرك تظاهر پيدا مي‌كنند كه در اين حالت به آن پسوريازيس پوسچولار مي‌گويند.

ممكن است در جريان بيماری پسوريازيس مفاصل نيز درگير شوند كه به آن آرتريت پسوريازيي مي‌گويند. آرتريت پسوريازيس معمولاً در افراد بزرگسال ايجاد شده و خود در اشكال گوناگون ديده مي‌شود. معمولاً يك يا چند مفصل محيطی بطور غير قرينه مبتلا مي‌شوند، اما اين امكان وجود كه مفاصل انگشتان، ستون فقرات و ساير نواحی هم درگير شوند.

علت بیماری پسوریازیس چیست؟

علت اصلی بیماری مشخص نیست. اما آنچه معلوم است اینست که ضایعات پسوریازیس ناشی از تکثیر بیش از حد لایه خارجی پوست هستند. امروزه مشخص شده است كه پسوريازيس يك بيماري مرتبط با سيستم ايمني بدن است. در طي اين بيماري سيستم ايمني با ارسال سيگنال‌هاي معيوب موجب تسريع رشد سلول‌هاي پوست مي‌شود. در واقع در حالت عادي سلول‌هاي پوست بطور دائم از لايه‌هاي زيرين به طرف سطح حركت كرده، در آنجا هسته‌هاي خود را از دست داده و بصورت پوسته‌هاي مرده از بدن دفع مي‌شوند. اين روند بطور معمول حدود يك ماه به طول مي‌انجامد، اما در جريان پسوريازيس، چرخه حيات سلول‌هاي پوست بر اثر همان اشكالات سيستم ايمني، سرعت يافته، در نتيجه چندين لايه سلول مرده در سطح پوست تجمع پيدا مي‌كنند كه همان پوسته‌‌های پسوريازيس را تشكيل مي‌دهند.

آيا بيماري پسوريازيس مسري است؟

پاسخ اين پرسش به روشني منفي است و بيمار و همراهان وی نبايد كوچكترين نگراني از اين بابت داشته باشند. بنابراين، اگر هم بيماری در شخص ديگري از اعضاي خانواده ايجاد شده است نه به علت سرايت از فرد مبتلا، بلكه اغلب به خاطر زمينه‌های ژنتيكی مشترك است همينطور اگر بيماری در يك فرد رو به گسترش است، نه به علت سرايت از كانونی به كانون ديگر، بلكه به خاطر سير بيماری و بعضاً به علت صدماتی است كه فرد به پوست خويش وارد كرده است.

نقش وراثت در بیماری پسوريازيس

ارث نقش مهمي در بيماري پسوريازيس دارد. اما ژن واحدی براي اين بيماري وجود ندارد.

بيماران مبتلا به پسوريازيس اغلب دوست دارند بدانند كه آيا فرزندانشان نيز به اين بيماري دچار خواهند شد يا خير؟

پاسخ به اين سئوال، چندان ساده نيست.

بطور كلي مي‌توان گفت:

• اگر تنها يكي از والدين به بيماري دچار باشند, احتمال ابتلاي فرزندشان كمتر از ده درصد خواهد بود.
• اگر هر دوي والدين مبتلا به پسوزيازيس باشند تا 40 درصد اين احتمال وجود خواهد داشت.