نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی دیابتی چیست و چگونه درمان می‌شود؟

این کلمه از دو واژه نورون به معنی سلول عصبی و پاتی به معنی بیمار شدن و آسیب دیدن تشکیل شده است. آسیب دیدن اعصاب در اثر بالا بودن قند خون را “نوروپاتی دیابتی” می‌نامند. یکی دیگر از عوارض کنترل نکردن قند خون در بیماران دیابتی؛ نوروپاتی دیابتی است. دیابتی‌ها از سوزن سوزن شدن و گرفتگی دستها و پاها شکایت دارند که موقتی بوده و متناوب رخ می‌دهد.

این اولین مرحله آسیب اعصاب است (شاخه‌های حسی اعصاب محیطی اولین گروه‌اند که آسیب می‌بینند). با گذشت زمان درد ها بیشتر و شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند.

فقدان حس درپاها؛که فردبه طور مکرربه پاهایش آسیب وضربه میزند و متوجه آن نمیشود و دچار “پای دیابتی” میگردد. به طور متوسط بیماران دیابتی طی 10 تا 20 سال بعد از شروع بیماری دچار آسیب اعصاب می‌شوند.  البته بعضی بیماران بسیار سریع ‌تر دچار علایم عصبی می‌شوند و بعضی دیگر اصلا گرفتار نمی‌شوند. در اثر بیماری دیابت هر قسمتی از اعصاب محیطی و اعصاب خودکار (سمپاتیک‌ها و پاراسمپاتیک‌ها) می‌تواند آسیب ببیند. اعصاب خودکار به جاهایی عصب‌دهی می‌کنند که عملکرد غیرارادی دارند، مثل قلب، عضلات صاف احشا و ارگان‌های داخلی بدن و غدد. اعصاب محیطی هم به اعصابی اطلاق می‌شود که از جمجمه یا نخاع بیرون می‌آیند.

اعصابی که از جمجمه بیرون می‌آیند به چشم‌ها، زبان، صورت، گوش‌ها و غیره می‌روند و اعصابی که از نخاع بیرون می‌آیند به عضلات ارادی بدن عصب‌دهی می‌کنند. اعصاب نخاعی شاخه‌های حسی نیز دارند که حس‌های لمس، حرارت، درد و غیره را انتقال می‌دهند. در اثر دیابت رگ‌های بدن دچار مشکل می‌شوند و در وظیفه خود که خون‌رسانی و تغذیه سلول‌های مختلف است ناموفق عمل می‌کنند و به ‌خاطر این نارسایی، اعصاب آسیب می‌بینند. همچنین میزان بالای قند خون در آسیب اعصاب دخالت دارد.

عملکرد اعصاب که مختل شود همه چیز به هم می‌ریزد.

به عنوان مثال معده دچار بی‌حرکتی و تاخیر در تخلیه غذا شده و فرد دچار دل درد و احساس سنگینی معده، تهوع و استفراغ می‌شود. بروز یبوست یا اسهال، اختلال ریتم طبیعی قلب و بروز علایم قلبی، بی‌اختیاری یا احتباس ادرار به دنبال آسیب اعصاب مثانه و در مردان اختلال نعوظی به دلیل بیماری دیابت ممکن است رخ دهند. کنترل دقیق قند خون از ایجاد آسیب اعصاب در بیماران دیابتی جلوگیری می‌کند.

نوروپاتی دیابتی چگونه درمان می شود؟

• هدف از درمان رهایی از مشکلات ایجاد شده و پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است.

نخستین گام کنترل قند خون است، زیرا از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی پیشگیری می‌کند.

• در صورتی که قرص‌ها نتوانند قند خون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولا مفید واقع می‌شود.
• معمولا قرص هایی که برای درمان افسردگی استفاده می شوند، برای درمان نوروپاتی ناشی از دیابت به کار می روند و دارای اثرات مفید در بهبود کیفیت خواب نیز هستند.
•  مسکن‌ها را می‌توان شب استفاده کرد.
• برای بهبود عوارض گوارشی پیشنهاد می‌شود تعداد وعده‌های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنید. همچنین از مصرف غذاهای پرچربی و پرفیبر پرهیز کنید.
• برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت ایستادن و نشستن را آهسته انجام دهید.

گاهی برای بهبود ضعف اندام‌ها ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود.

• به علت استعداد ابتلا به عفونت ادراری در مبتلایان به نوروپاتی دیابتی، لازم است مبتلایان به دیابت آب و مایعات بیشتری بنوشند و اگر دچار تکرر ادرار هستند سعی کنند به فواصل منظم، مثلا هر 3 ساعت یک بار ادرار کنند.